رئیس کل بانک مرکزی با تشریح اقدامات بانک مرکزی در زمینه مدیریت بازار ارز، کنترل پایه پولی و نقدینگی و حذف تدریجی دلار از معاملات خارجی گفت : بسترمناسب برای انجام معاملات تجاری میان ایران و روسیه با ارزهای ملی فراهم شده و دلار به تدریج از عرصه مبادلات اقتصادی دو کشور حذف می شود.

به گزارش صدای بانک از روابط عمومی بانک مرکزی، دکتر صالح آبادی در گفت و گو با برنامه صف اول سیما با بیان اینکه هم اکنون حجم مراودات ایران و روسیه حدود 4 میلیارد دلار است که این مبادلات می تواند با پول ملی دو کشور انجام شود تصریح کرد :هم اکنون تفاهم نامه استفاده از پول ملی دو کشور در مبادلات تجاری خرد بین ایران و روسیه مبادله شده است، همچنین در دیگر زمینه های پولی وبانکی نیز برنامه زمان بندی مشخصی طراحی شده است که به تدریج اطلاع رسانی خواهد شد .
 
رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به تاکید رهبرمعظم انقلاب در دیدار رئیس جمهوری روسیه با ایشان گفت: در دیدار روز گذشته اقای پوتین با رهبر معظم انقلاب، رهبر انقلاب بر این موضوع تاکید کردند و خواستار حذف تدریجی دلار از تعاملات اقتصادی میان دو کشور شدند و اقای پوتین نیز در این دیدار بر اتخاد تمهیدات لازم برای اجرایی شدن این هدف تاکید کرد.

وی همزمانی رونمایی از نماد معاملاتی جفت ارزی ریال – روبل با سفر رئیس جمهور روسیه به ایران را حاصل تلاش همه جانبه کارشناسان بانک مرکزی در سه ماه گذشته عنوان کرد و افزود : درشرایط کنونی بستر مناسبی برای استفاده از پولی ملی در تعاملات اقتصادی میان ایران و روسیه مهیا است و استفاده از روبل تنها محدود به روسیه نخواهد بود بلکه تجار و بازگانان می توانند در سایر کشورهای حوزه اسیای میانه که از روبل استفاده می شود از آن برای تسویه حساب های تجاری خود در این کشورها استفاده کنند.

رئیس کل بانک مرکزی افزود :‌مبادله تجاری با استفاده از ارز های ملی بین ایران و روسیه در اغاز راه است و قطعا این رویکرد به روسیه محدود نخواهد شد و به کشور های دیگر توسعه خواهد یافت .

وی گفت:‌قطعا هر قدر از ارزهای ملی  در مراودات تجاری استفاده شود و استفاده  از ارزهایی غیر از دلار و یورو در سبد ارزی افزایش یابد به همان میزان از نیاز به دلار و یورو کاسته خواهد شد .

 رئیس کل بانک مرکزی در پاسخ به سوالی در خصوص امکان تعمیم سیاست استفاده از پول ملی در تعاملات اقتصادی با چین و هند نیز گفت:‌ قطعا این رویکرد محدود به روسیه نخواهد بود و با دیگر کشورها هم این موضوع در حال بررسی است که البته با توجه به حساسیت ان تا عملیاتی شدن کار امکان انتشار ان وجود ندارد .

وی افزود :‌در شرایط کنونی روسیه به خوبی اهمیت استفاده از ارز های ملی در تعاملات تجاری به دنبال تحریم های غرب را درک کرده است و  دولت ها و بانک های مرکزی کشورهای مختلف به این نتیجه رسیده اند که از ارزهای دیگر به جای ارز های جهان روا استفاده کنند و  من فکر می کنم که فرمایش مقام معظم رهبری مبنی بر حذف تدریجی دلار در تعاملات تجاری محقق خواهد شد .

دکترصالح آبادی با بیان اینکه قطعا همگام با توسعه روابط با روسیه روند صادرات ایران به روسیه افزایش خواهد یافت گفت : با رونمایی از نماد معاملاتی جفت ارز روبل – ریال از این پس امکان معامله روبل و ریال فراهم می شود و تجار و بازرگانانی که از محل صادرات خود به روسیه روبل در اختیار دارند یا فعالان اقتصادی روس که در ایران فعالیت می کنند و نیازمند ریال هستند می توانند روبل خود را به صورت توافقی به فروش برسانند و این ارز در گام نخست برای تامین نیازهای غیر بازرگانی همچون ارز مورد نیاز دانشجویی ،مسافرتی و خدماتی در این بخش تامین خواهد شد .

وی با بیان اینکه اتفاقی که در ماه های اخیر علیه روسیه حادث شد تحریم های گسترده ای را اعمال کردند این موضوع، کشورها را به این فکر واداشت که از ارزهایی غیر از دلار در معاملات استفاده کنند افزود : استفاده امریکا از دلار به عنوان یک ابزار سیاسی در مواجه با کشورهای غیر همسو در قالب اعمال تحریم های اقتصادی مالی و پولی موجب شده تا بسیاری از کشورها نیز در جهت جایگزینی ارزهای ملی با دلار گام بر دارند و بانک های مرکزی بسیاری از کشورها در صدد جایگزینی پول ملی خود در تعاملات تجاری به جای ارزهای جهان روا همچون دلار هستند .

افزایش حجم  و میزان معاملات در سامانه نیما
رئیس کل بانک مرکزی در بخش دیگری از این گفتگو با اشاره به اقدامات بانک مرکزی در تنظیم بازار ارز گفت : از ابتدای سال تا امروز یعنی طی چهارماهه امسال 13.6 میلیارد دلار ارز حوالی در سامانه نیما مورد معامله قرار گرفت که این رقم در مدت مشابه سال گذشته 7.6 میلیارد دلار بود به عبارت دیگر بیش از 80 درصد معاملات در سامانه نیما با نرخ بین 25 تا 26 هزار تومان تامین شد و در همین مدت کل ارز معامله شده در بازار توافقی و بازار متشکل 486 میلیون دلار بود است که این رقم تقریبا معادل مدت مشابه سال گذشته است.
وی با بیان اینکه بیش از 95 درصد نیاز ارزی کشور از طریق سامانه نیما در قالب حواله تامین می شود خاطرنشان کرد: در بازار حواله که تحت عنوان سامانه نیما تعاملات حواله ای نیاز واردکنندگان تامین می شود و بخش اسکناس نیز برای تامین نیاز در حوزه خدماتی ،مسافرتی و دانشجویی است که تنها حدود 5 درصد معاملات ارزی را به خود اختصاص می دهد.

رئیس کل بانک مرکزی افزود : مبنای نرخ ارز در بازار نیما و بازار متشکل ارزی براساس توافق عرضه کننده و متقاضی ارز است و هیچ گونه نرخ گذاری وجود ندارد و در شرایط کنونی در برخی روزها حجم عرضه از میزان تقاضا فزونی می گیرد .

وی تاکید کرد: بانک مرکزی به شدت به دنبال عرضه ارز های دولتی در بازار و جمع آوری نقدینگی از بازار است چراکه در غیر این صورت بستر برای افزایش پایه پولی فراهم می شود رویکردی که در گذشته انجام می شد و بعضاً بانک مرکزی در ازای ارز دولتی، ریال در اختیار دولت قرار می داد اما ارز آن را در بازار عرضه نمی کرد و آمارها نیز گواه این رویکرد بانک مرکزی است به گونه ای که رشد دارایی خالص بانک مرکزی منفی 4.1 درصد بوده است این بدان معنا است که بانک مرکزی بیش از ارز تحویلی از سوی دولت را به بازار عرضه کرده است .

دکتر صالح آبادی گفت: هم اکنون روزانه حدود 200 میلیون دلار ارز در بازار عرضه می شود که بخش عمده این ارز حاصل از صادرات غیرنفتی، محصولات فلزی، خشکبار و محصولات پتروشیمی است و خوشبختانه تمام نیاز واردکنندگان در بازار به راحتی تامین می شود.

وی با بیان اینکه بانک مرکزی تلاش می کند تا با تامین ارز مورد نیازبخش های مختلف از طریق سامانه نیما یا بازار متشکل ارزی و عرضه توافقی زمینه برای کوچک شدن حجم بازار غیر رسمی فراهم کند افزود : بانک مرکزی سال گذشته 57 میلیارد دلار ارز مورد نیاز بخش های مختلف را تامین کرد که 35 میلیارد دلار آن در سامانه نیما مبادله شد که با توجه به عرضه 13.6 میلیارد دلار در چهارماهه نخست امسال در این بازار قطعاً حجم معاملات در این بازار از سال گذشته پیشی خواهد گرفت.

رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به محدودیت های ایجاد شده برای رشد تقاضای ارز برای تامین مالی حوزه قاچاق هم گفت: براساس قانون مبازره با قاچاق کالا و ارز خرید و فروش ارز در خارج از بازار متشکل ارزی، شبکه بانکی،صرافی های مجاز و سامانه نیما ممنوع است همچنین براساس مصوبه سران قوا انجام معاملات فردایی ارز و طلا که با شرط بندی بر نرخ طلا و ارز تاثیر گذار بودند ممنوع شده است و معامله گران این بخش مشمول مجازات می شوند.

دکترصالح آبادی در پاسخ به سوالی در خصوص برخی شبهات در زمینه اختلاف قیمت برای ارز مسافرتی و شبهه توزیع رانت در این بخش گفت: ارز مسافرتی به دلیل مدارکی که از فرد متقاضی برای اثبات مسافر بودن فرد مطالبه می شود با ارز توافقی متفاوت است که مقداری کمتر از نرخ توافقی است، هر چند در آینده اختلاف نرخ در سرفصل های 24 گانه خدماتی نیز به حداقل خواهد رسید و نرخ متفاوت ارز در این بخش به هیچ وجه به مفهوم توزیع رانت بین متقاضیان نیست بلکه تفاوت قیمت ناشی از مستنداتی است که فرد متقاضی باید پیش از دریافت ارز به صرافی ارائه دهد.

وی افزود: در عین حال نرخ ارز حواله ای به دلیل حجم بالای معاملات همواره از اسکناس کمتر بوده است و در مقابل قیمت در بازار متشکل به دلیل اینکه معاملات درحجم خرد متفاوت است برهمین اساس با راه اندازی معاملات توافقی از حدود دو ماه پیش زمینه برای عرضه و تقاضای ارز در صرافی ها و تسهیل در تامین  ارز مورد نیاز مردم مهیا شد.

رشد بدهی بانک ها به بانک مرکزی نزدیک به صفر بوده است
بخش دیگر گفتگوی رئیس کل بانک مرکزی با برنامه صف اول شبکه یک سیما به موضوع وضعیت آمارهای اقتصادی اختصاص داشت دکتر صالح آبادی با اشاره به اخرین آمار نقدینگی در سه ماهه نخست امسال گفت: رشد نقدینگی در سه ماهه ابتدایی امسال نسبت به پایان اسفند ماه سال گذشته 5.6 درصد رشد داشت و حجم نقدینگی از 4832 همت به 5100 همت رسید .

وی رشد نقدینگی را ناشی از دو عامل مهم ضریب فزاینده رشد پایه پولی عنوان کرد و افزود: رشد پایه پولی در پایان خرداد ماه در مقایسه با اسفند ماه سال گذشته 6 درصد رشد داشته است و در زمینه عوامل موثر بر ظریب فزاینده نیز آمارها نشان می دهد در همین مدت خالص دارایی های خارجی بانک مرکزی نیز منفی 4.1 درصد بوده است که در این زمینه کنترل خوبی اتفاق افتاده است و رشد بدهی بانک ها به بانک مرکزی نزدیک  به صفر بوده است، همچنین اوراق دولتی خریداری شده از بانک ها توسط بانک مرکزی سال گذشته 95 هزار میلیارد تومان بوده که این رقم هم اکنون به 59 هزار میلیارد تومان رسیده است یعنی بانک مرکزی اوراق را در بازار فروخته و پول آن را جمع کرده است.
 
رئیس کل بانک مرکزی افزود: به منظور کاهش بدهی دولت به بانک مرکزی و پرهیز از استقراض دولت از بانک مرکزی برای تامین تنخواه در ماه های ابتدایی سال مقرر شد تا  دولت بجای دریافت تنخواه از منابع رسوب کرده در حساب های خزانه حساب های سپرده دستگاه های دولتی  نزد بانک مرکزی استفاده کند و با محقق شدن تدریجی درآمدهای دولت این منابع جایگزین شود تا دولت به بانک مرکزی مقروض نشود با این تصمیم بدهی دولت به بانک مرکزی با رشد منفی 86 هزار میلیارد تومان مواجه شد  .

دکتر صالح آبادی ابراز امیدواری کرد با هماهنگی ایجاد شده میان بانک مرکزی، وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان برنامه و بودجه و برگزاری جلسات منظم ماهانه و هفتگی وجود دارد امسال دولت به بانک مرکزی مقروض نشود همچنین مقرر شده تا در صورت نیاز به انتشار این اقدام در زمان مناست انجام شود و حجم فروش اوراق نیز متناسب با نیاز خزانه باشد.

وی از تشکیل کارگروه نقدینگی و پایه پولی در بانک مرکزی به منظور رصد اثار تصمیم گیری ها بر نقدینگی و پایه پولی خبرداد و افزود: بانک مرکزی با تدابیری که اتخاذ کرده در صدد کنترل نقدینگی است اما تورم همواره متاثر از جانب عرضه، تقاضا و انتظارات است.

وی گفت :بخش عمده از تورم کنونی ناشی از ناحیه عرضه است به گونه ای که رشد قیمت های جهانی منجر به بروز تورم بی سابقه ای در جهان شده است به طوری که نرخ تورم در امریکا به رقم بی سابقه 9 درصد رسید و در اروپا نیز شاهد رشد تورم بودیم و این تورم جهانی عمدتاً ناشی از افزایش عوامل هزینه ای بود که این افزایش عوامل در کشور ما نیز حادث شد به گونه ای که شاهد افزایش قیمت گندم ،ذرت ، دانه های روغنی و برخی اقلام بودیم ضمن اینکه بخش دیگری از افزایش قیمت داخلی ناشی از حذف ارز 4200 تومانی بود .
 
دکتر صالح ابادی گفت: بانک مرکزی تاکنون موفق به مهار اثرگذاری عامل تقاضای که عمدتا ناشی از رشد نقدینگی و کسری بودجه دولت است شده است ضمن آنکه هم اکنون بانک مرکزی براساس محاسبات دقیق رقم ماهانه رشد نقدینگی و تورم را محاسبه کرده است و تمامی عوامل تاثیر گذار بر این عوامل را رصد می کند و درنهایت عامل انتظارات تورمی است که رسانه ها نقش تاثیرگذاری در این بخش دارند.

کارت های بانکی اتباع بیگانه محدودیتی ندارند
رییس کل بانک مرکزی در خصوص خبرهایی مبنی بر محدودیت‌های بانکی برای اتباع خارجی مجاز نیز گفت: وزارت کشور و وزارت اطلاعات و دستگاه‌های متولی امر در حال ساماندهی اتباع هستند و اتباع باید یک کد مشخصی را داشته باشند تا بتواند فعالیت و ورود و خروج داشته باشد که اینها در حال ساماندهی است.

وی تاکید کرد: هیچ کارت بانکی از اتباع خارجی مجاز از کار نیفتاده و فعال است و اتباع مثل هر ایرانی کارت بانکی آنها فعال است و از ناحیه کارت بانکی هیچ محدودیتی وجود ندارد.هم اکنون اتباع بیگانه همچون اتباع ایرانی می توانند از هرکارت تا سقف 50 میلیون تومان جابجایی وجه داشته باشند اما در عین حال دستگاه های متولی در صدد ساماندهی اتباع بیگانه هستند.