داده‌های ضعیف از اقتصاد آمریکا و نگرانی نسبت به بروز رکود اقتصادی، بازارهای سهام را با چالش مواجه کرده است؛ به‌طوری که روز جمعه، همه بورس‌های جهان به‌صورت دسته جمعی با نزول‌های سنگین و بورس توکیو هم با سنگین‌ترین سقوط مواجه شده اند. کاهش ارزش ین و نشانه‌های رکود در چین نیز به این موضوع کمک کرد.

به گزارش صدای بانک از همشهری آنلاین، اقتصاد جهان در وضعیت آشفته‌ای قرار گرفته است. در چنین شرایطی انتشار تازه‌ترین آمار از اقتصاد آمریکا، کاهش ارزش ین و ظهور نشانه‌های رکود در اقتصاد چین، واکنش سنگین بورس‌های جهانی را در پی داشته و روز جمعه گذشته، منجر به سقوط دسته جمعی بورس‌ها در سراسر جهان شده است. در این میان، بورس توکیوی ژاپن با ثبت بدترین نزول، رکورد دار بیشترین سقوط در جهان شده است؛ به‌طوری که شاخص تاپیک بورس توکیو با افت سنگین ۶.۱درصد و شاخص نیکی با افت ۵.۸درصدی مواجه شده اند.
در آمریکا نیز همه شاخص‌ها با نزول‌های سنگین مواجه شده اند؛ به‌طوری که شاخص داو جونز ۱.۵درصد و شاخص اس‌اند پی۵۰۰ نیز ۱.۸درصد افت کرده و بورس نزدک آمریکا هم که دومین بورس بزرگ دنیا بعد از نیویورک است با افت سنگین ۲.۴درصدی مواجه شده است.
وضعیت سهام شرکت‌ها در وال استریت به‌گونه‌ای بوده که قیمت سهام اغلب شرکت‌ها نزول کرده و فقط سهام شرکت‌های فعال در بخش خدمات شهری و صنایع دفاعی از نزول در امان مانده اند. بورس‌های آلمان، فرانسه، انگلیس، اسپانیا، هنگ کنگ، اسپانیا و تقریبا اغلب بورس‌های اروپایی و آسیایی همگی با نزول‌های سنگین مواجه شده اند.
شاخص بورس‌های نوظهور که تقریبا همه کشورهای آسیای جنوب شرقی و اقیانوسیه را در برمی‌گیرد نیز دست‌کم یک درصد افت کرده اند.
این شاخص عملکرد بازارهای سهام ۱۵کشور منطقه اقیانوس آرام ازجمله استرالیا، چین، هنگ کنگ، هند، اندونزی، ژاپن، کره، مالزی، نیوزیلند، پاکستان، فیلیپین، سنگاپور، سریلانکا، تایوان و تایلند را اندازه‌گیری می‌کند؛ اما دلایل این نزول همه گیر چه بود و دومینوی نزول از کجا آغاز شد؟

ظهور نشانه‌های رکود در آمریکا
ماجرا از آنجا آغاز شد که در روز جمعه تازه‌ترین اطلاعات اقتصادی آمریکا منتشر شد و طبق این اطلاعات، نرخ استخدام در آمریکا، با ۳٫۴ درصد از کل اشتغال، پایین‌ترین میزان از ماه مارس ۲۰۲۰ و نیم واحد کمتر از سطح قبل از همه‌گیری کرونا بوده است. این میزان آمار اشتغال در آمریکا، ضعیف‌ترین گزارش از سال ۲۰۲۰میلادی و بالاترین نرخ بیکاری در ۳ سال گذشته است.
به همین دلیل فدرال رزرو از کارشناسان، مقامات و مدیران شرکت‌ها خواسته است تا وضعیت اشتغال و رشد اقتصادی را بررسی کنند تا اگر وخامت بازار کار به حدی است که منجر به رکود شود، به روند کاهش نرخ بهره سرعت بدهد.
این داده‌های اقتصادی، نخستین نشانه‌های بروز رکود در اقتصاد آمریکاست و به زعم برخی از کارشناسان، علت آن افزایش طولانی مدت نرخ بهره در آمریکاست.
در واقع فدرال رزرو به‌دلیل افزایش شدید تورم بعد از همه‌گیری کرونا تا سطح ۹.۱درصد مجبور شد تا برای کنترل تورم، نرخ بهره را افزایش دهد؛ اما این افزایش نرخ‌ها به قدری طولانی شده که می‌تواند در صورت تداوم منجر به رکود اقتصادی در این کشور شود و این موضوعی است که از مدت‌ها پیش، کارشناسان نسبت به آن هشدار داده بودند.
ضمن اینکه همگام با افزایش نرخ بهره رسمی، نرخ بهره کارت‌های اعتباری آمریکا نیز به ‌شدت افزایش یافته و این موضوع هزینه مصرف کننده‌های آمریکایی را به ‌شدت افزایش داده و منجر شده استفاده از کارت‌های اعتباری در آمریکا به ‌شدت کاهش یابد.
سایر داده‌های اقتصادی نشان می‌دهد که شاخص تولید در ایالات‌متحده نیز به پایین‌ترین حد خود در ۸‌ماه گذشته رسیده است.
انتشار این اطلاعات اقتصادی، دلیل اصلی نزول بورس‌های جهان در مبادلات روز جمعه بود که به‌صورت دومینو وار همه بورس‌های جهان را تحت‌تأثیر قرار داد و منجر به نزول سنگین شاخص‌های بازار سهام شد.
اسکات کرونرت، رئیس استراتژی سهام ایالات متحده در این‌باره می‌گوید: سرمایه‌گذاران به داده‌های اقتصادی فدرال رزرو واکنش منفی نشان داده اند و اغلب سرمایه‌گذاران با این پرسش مواجه‌اند که آیا اقتصاد آمریکا وارد دوره رکود می‌شود. آنها دوباره در حال بررسی کتاب‌های اقتصادی هستند تا بدانند آیا نشانه‌های رکود در حال نمایان شدن است.

کاهش ارزش ین و رکود در چین
در کنار انتشار اطلاعات اقتصادی آمریکا که محرک اصلی نزول بورس‌های جهان بود ۲ موضوع دیگر نیز روند نزولی بورس‌های جهان را تشدید کرده است.
آنطور که آمارها نشان می‌دهد، با وجود تلاش‌های فراوان دولت چین، بحران مسکن در این کشور هر روز ابعاد تازه‌تری به‌ خود می‌گیرد و این موضوع زنگ خطری برای اقتصاد چین برای بروز رکود اقتصادی است. ضمن اینکه داده‌های موجود از اقتصاد چین نشان می‌دهد سایر مشاغل سنتی هم در وضعیت مناسبی نسبت به قبل نیستند. کاهش رشد اقتصادی در چین می‌تواند فشار مضاعفی بر اقتصاد جهان وارد کند و نرخ کالاهای پایه در جهان را کاهش دهد.
در کنار این موضوع یک بحران جدی‌تر نیز اقتصاد جهان را نشانه گرفته و آن بحران بدهی در ژاپن است. طبق اطلاعات موجود، در حال حاضر میزان بدهی ژاپن به تولید ناخالص داخلی به ۲۵۵درصد رسیده که بالاترین نرخ بدهی در جهان است؛ این موضوع منجر به کاهش ارزش ین در ژاپن شده و کسانی که ارز خود را در طول سال‌های گذشته به ین تبدیل و یا اوراق بدهی دولت ژاپن را خریداری کرده‌اند به‌دلیل سقوط مداوم ارزش ین با زیان زیادی مواجه شده‌اند و با خطرات بیشتری برای کاهش ارزش دارایی هایشان مواجه‌اند. این موضوع همچنین احتمال اینکه بحران بدهی در جهان ، این بار از جنس بدهی ژاپن در دنیا به وقوع بپیوندد را افزایش داده است.
این موضوع نیز ازجمله دلایلی است که منجر به نزول بورس ژاپن در ماه‌های گذشته شده و با انتشار اطلاعات اقتصادی آمریکا در روز جمعه وضعیت بدتر و منجر به بیشترین میزان سقوط شده است.
آنطور که آمارها نشان می‌دهد، شاخص نیکی ژاپن در یک ‌ماه گذشته بیش از ۱۲.۲درصد افت کرده است که یکی از بالاترین نزول‌ها در سطح جهان است.