گزارش برنامه صنعت بهادار نشان می‌دهد؛ فرمول جدید نرخ‌گذاری فروش محصولات پالایشگاهی، سود شرکت‌های پالایشی را سالانه حدود ۱.۵ تا دو میلیارد دلار کاهش می‌دهد. ابلاغیه دی ماه پارسال وزارت نفت مبنی بر تعیین فرمول جدید نرخ گذاری محصولات پالایشگاه‌ها و عطف بماسبق شدن آن موجب شده بود شرکت‌ها زیان قابل توجهی را متحمل شوند اما در پی پیگیری‌های سازمان بورس، عطف بماسبق شدن ابلاغیه منتفی و قرار شد نرخ‌ گذاری فروش محصولات پالایشگاهی، از زمان ابلاغ فرمول جدید اجرایی شود.

به گزارش صدای بانک از پایگاه خبری بازار سرمایه ایران(سنا)، داده‌های آماری ارائه شده در برنامه صنعت بهادار نشان می‌دهد: شرکت‌های پالایشی بر اثر تغییر یک باره فرمول محاسبه نرخ خرید بنزین با زیان قابل توجهی روبه‌رو شده‌اند؛ بر اساس داده‌های آماری ارائه شده در برنامه صنعت بهادار، مجموع زیان ریالی و دلاری شرکت‌های پالایشی بر اساس ابلاغیه اول، که در دی ماه پارسال منتشر شد، به ترتیب ۶۸ همت و ۱.۷۵ میلیارر دلار برآورده شده است. البته طبق اصلاحیه‌ انجام شده در سال جاری، حدود ۱.۴ میلیارد دلار از این زیان به حساب پالایشگاه‌ها بازمی‌گردد. با این حال، بر مبنای فرمول جدید سود شرکت‌های پالایشی سالانه حدود ۱.۵ تا دو میلیارد دلار کاهش می‌یابد.

آن چه گذشت
در دی‌ماه ۱۴۰۲ ابلاغیه‌ای مبنی بر تغییر فرمول محاسبه نرخ خرید بنزین، از وزارت نفت به پالایشگاه‌ها ارسال شد، چون این ابلاغیه عطف بماسبق شده بود، نتیجه آن، کاهش سود شرکت‌های پالایشگاهی بعد از گذشت ۱۰ ماه از سال بود. طبق این دستورالعمل که به شرکت‌های پالایشی در بهمن سال ۱۴۰۲ ابلاغ شد، دو تغییر عمده در قیمت خرید بنزین از پالایشگاه اعمال شد؛ اول اینکه مرجع از سنگاپور به خلیج فارس تغییر پیدا کرد، در حالی که نرخ فوب خلیج فارس حدود ۵ دلار پایین‌تر است، دوم این‌که، جریمه با کاهش اکتان خریداری‌شده نسبت به اکتان۹۲ بیشتر شد. هم چنین ضرایب کاهنده کرک اسپرد برای بنزین‌های کم‌کیفیت با اکتان۸۷ نیز بزرگتر شد که خود عامل افت کرک اسپرد پالایشگاه‌ها بود.
از سوی دیگر ضریب کاهنده کرک اسپرد برای گازوییل‌های سولفور بالا و کم‌کیفیت پالایشگاه‌ها هم اعمال شد تا میزان افت کرک اسپرد گازوییل پالایشگاه‌ها بیش از پیش افزایش یابد. در زمان ابلاغ اعلام شد تاریخ اعمال دستورالعمل از ابتدای فروردین ۱۴۰۲ تا پایان سال ۱۴۰۴ است، این ابلاغیه پالایشگاه‌ها را مشمول کاهش کرک اسپرد و تعدیل منفی صورت‌های مالی قبلی می‌کرد. مهم‌ترین نکته در خصوص اصلاح نرخ خوراک پالایشی‌ها، حذف بند عطف به ماسبق این دستورالعمل بود، دستورالعمل جدید پالایشی‌ها در بهمن ماه ۱۴۰۲ ابلاغ شد، اما قرار بود که از ابتدای سال ۱۴۰۲ اعمال شود، موضوعی که بعدا اصلاح شد و در اصلاحیه بعدی مقرر شد این دستورالعمل از زمان ابلاغ (بهمن ماه) مبنای محاسبه قرار می‌گیرد.

زیان ریالی پالایشگاه‌ها
داده‌های آماری برنامه صنعت بهادار حاکی از آن است که، بر اثر تغییر فرمول محاسبه نرخ خوراک، زیان ریالی شرکت نفت ستاره خلیج فارس با نماد «ستاره خلیج فارس» با ۳۸ همت بیش از سایر شرکت‌های پالایشی بوده در حالی که شرکت پالایش نفت شیراز با نماد «شراز» با یک همت کمترین زیان را متحمل شده است.
پس از شرکت نفت ستاره خلیج فارس، شرکت پالایش نفت بندرعباس با نماد «شبندر» با ۱۰ همت، پالایش نفت اصفهان با نماد «شپنا» با ۸ همت و پالایش نفت تهران با نماد «شتران» با ۶ همت بیشترین زیان ریالی را متحمل شده‌اند.
همچنین، زیان ریالی «شبندر۱۰ همت، شپنا ۸ همت، شتران ۶ همت، شبریز۲ همت، شاوان ۳ همت، شراز ۱ همت و ستاره خلیج فارس ۳۸ همت» تخمین زده می‌شود.

زیان دلاری شرکت‌های پالایشی
داده‌های آماری همچنین حاکی از آن است که مجموع زیان دلاری شرکت های پالایشی حدود ۱.۷۵ میلیارد دلار بوده است.
براین اساس، زیان دلاری شرکت نفت خلیج فارس با نماد «ستاره خلیج فارس» ۹۹۲ میلیون دلار بیش از سایر شرکت‌های پالایشی برآورد می‌شود.
افزون براین، شرکت پالایش نفت بندرعباس با نماد «شبندر» با ۲۴۹ میلیون دلار در رتبه دوم و نمادهای«شپنا و شتران» به ترتیب با ۱۹۶ و ۱۵۴ میلیون دلار در رتبه سوم و چهارم قرار دارند. در مقابل اما، زیان دلاری شرکت پالایش نفت شیراز با نماد «شراز» با ۳۷ میلیون دلار کمتر از دیگر شرکت‌های پالایشی بوده است.

برنامه «صنعت بهادار» چیست؟
«صنعت بهادار» برنامه‌ای اینترنتی است که به ابتکار شرکت اطلاع رسانی و آموزش بورس تهیه می‌شود. در این برنامه عمدتا چالش‌های صنایع بورسی مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد.