میزگرد اسکایپی «تحول دیجیتالی در نظام بانکی، اولویتها و راهحلها» به میزبانی مرکز فابا برگزار شد و نمایندگانی از نظام بانکی و وزارت اقتصاد آخرین تحولات مربوط به سند تحول دیجیتال و بانکداری آینده را مورد بحث و بررسی قرار دادند.
به گزارش "صدای بانک" ، این میزگرد با حضور عبداللهی، رئیس مرکز فناوری اطلاعات و توسعه اقتصاد هوشمند وزارت امور اقتصاد و دارایی، ترک تبریزی، عضوهیات مدیره بانک تجارت و گودرزی معاون طرح و برنامه بانک صادارت به میزبانی محمد مراد بیات مدیرعامل مرکز فابا برگزار شد.
در ادامه بخش دوم این میزگرد اسکایپی را میخوانید: بیات: ما در کجای نقشه راه بانکداری دیجیتال قرار داریم و فرهنگ سازمانی و فناوریهای جدید را چگونه میتوانیم در یک دیگر تلفیق کنیم تا به درستی درک و اجرا شوند؟
ترک تبریزی:
سرویس است که زیرساخت را تولید میکند. در حوزه دیجیتالی شدن، زیرساختها بسیار سختتر، متنوعتر و شاید کمتر در دسترس باشد به دلیل آنکه با بلوغ ذهنی آدمها ارتباط دارند. به طور مثال در بانک ملت برای آنکه وضعیت را در حوزه آموزش و یا داده بررسی کنیم، برای اینکه ببینیم دارای سند استراتژیکی هستیم یا نه، سندی در این زمینه باید تدوین کنیم یا نه، یا در حوزه منابع انسانی، باید ببینیم منابع انسانی ما چه وضعیتی دارند و چه آموزشهایی باید ببینند، اصلا بخش آموزش ما قدرت آموزش به این تعداد افراد را دارد یا نه. باید مرکزی با عنوان تحول دیجیتال در بانکها ایجاد شود که سایر بخشها را تغذیه کند و تحول را در سایر بخشها ایجاد کند. به لطف مرجع بالادستی و پیشنهاداتی که از جانب وزارت اقتصاد مطرح شده است و مستندانی که ابلاغ کرده است، همه به دنبال تحول هستند. همه در بانکهای مختلف کشور درباره آن صحبت میکنند و کار بسیار بزرگی در این زمینه در بانکهای کشور در جریان است.
بیات: باورپذیر شدن و باور موضوع بانکداری و پرداخت دیجیتال، یک گام بسیار بزرگ است که نقظه اشتراک اظهارات مطرح شده در این برنامه است. اولویتهایی که ما میتوانیم برای سال 99 در زمینه بانکداری دیجیتال تعبیه کنیم، چه مواردی است؟
عبداللهی:
هدف وزارت اقتصاد از ابلاغ سند بانکداری آینده و تحول دیجیتال، تنها ارائه یک سند نبود. این سند در واقع ابزاری است برای حاکم کردن نگاه فعالانه، روبه جلو، آینده محور و یکپارچه نسبت به مقوله به کار گیری فناوریهای نوین در هر کسب و کاری است. هدف اصلی این سند همانا همین موضوع است. ما انتظار نداریم بانکهای ما تیم تشکیل دهند، نقشه راه بنویسند و ارائه دهند و ....نه، هدف ما این موضوع نیست. هدف ما از ارائه این سند سوق دادن بانکها به این سمت بود که یک نقشه راه داشته باشند چرا که اساسا تجربه تاریخی نشان داده است که رفتن به سمت فناوریهای نوین بدون حاکم کردن این نگاه، نه تنها فایدهای نخواهد داشت و مثمر ثمر نخواهد بود بلکه دست و پای ما را خواهد بست. در استفاده از فناوریهای نوین اگر سرمایهگذاری های انجام شده در این زمینه که بسیار هنگفت نیز هست به شاخصهای کلیدی عملکردی یک کسب و کار در حوزه بانک متصل نشود، چه فاجعهای را میتواند به بار بیاورد.
نکته بعدی این است که باید توجه داشته باشیم که یک برنامه ای ارائه شده است و باید بر اساس آن برنامهریزی صورت بگیرد، سپس اجرا و کنترل شود. اولویت بعدی این است که این چرخه نظام مدیریت راهبردی در آن مجموعه حاکم شده است یا نه و ما فقط به برنامه و اجرا فکر میکنیم. مهمتر از همه، آیا ما به کنترل فکر میکنیم؟ یک برداشت اشتباه دیگر نیز در این زمینه وجود دارد و آن این است که این سند متعلق به سال قبل و با مفروضات گذشته است، پاسخ ما این بود که در بانکها نظام راهبردی حاکم شود. این نگاه مبتنی بر نظام راهبردی، در حقیقت همان کنترل حرکت جهشی است و احتمال تغییر مفروضات نیز در نظر گرفته شده است و میتوانیم برنامه را تغییر دهیم و در نهایت برای این مساله باید کمیته راهبری داشته باشیم. بنابراین اتفاقات ساختاری یکی از اولویتهایی است که در این زمینه باید در نظر گرفته شود.
لزوم اجرای سرویس محوری در بانکها به جای سامانه محوری
نکته بعدی که یکی دیگر از اولویتها است، این است که باید نگاه سرویس محور در بانکها حاکم شود، اکنون متاسفانه در بسیاری از بانکها سامانه محوری را شاهد هستیم، نه تنها در صنعت بانکی بلکه در بخش مالیات و بیمه نیز ما شاهد این مساله هستیم. همچنین در سال جاری و سال آینده ما باید به تغییر مدل های کسب و کاری فکر کنیم، متاسفانه ما بسیار تکنولوژی زده شدهایم.
ارزیابیهای ما نشان داد که در برخی از بانکها مقاومتهایی که وجود دارد تا اندازهای زیاد است که اساسا اگر عطای الکترونیکی شدن و دیجیتالی شدن را به لقایش ببخشیم بهتر است. آنقدر مقاومت و تغییرهای مدیریتی و دیدگاهی وجود دارد که وقت آن رسیده است که بانکهای پیشرو را ارج بنهیم و تقویت کنیم و بانکهای کند در این زمینه را به عرصه رقابت بسپاریم تا از گردونه رقابت خارج شوند و به جای آنها مجوز بانکداری دیجیتال ارائه دهیم و پول را در این حوزه هزینه کنیم. نکته بعدی دقیقا در زمینه فرهنگسازی است. نکته بعدی بحث امنیت است که چالش بزرگ ما است. از سوی دیگر باید در نظر داشته باشیم که روند توسعه فناوریهای نوین با سرعت بالایی در جریان است، ما اینجا به بانکداری دیجیتال فکر میکنیم و دنیا در حال بررسی و فکر درباره بانکداری هوشمند است.
در ماه اکتبر 2019 میلادی یک اتفاق بزرگ در صنعت فناوری اطلاعات دنیا رخ داد و میزان داد و ستدها و معاملاتی که در بورس آمریکا توسط ماشینها و توسط هوش مصنوعی صورت گرفته بود از میزان داد و ستدی که از سوی انسانها صورت گرفته بود پیشی گرفت. بسیار نکته مهم و بزرگی است. 4.3 دهم هزار میلیارد تومان معامله از سوی ماشینها صورت گرفته است. نکته جالب ماجرا این است که هزار میلیارد تومان آن از سوی بلک باکس مت متیک انجام شده است. یعنی مدلهای کسب و کاری از سوی ماشینها طراحی شده بود که انسانها نمیدانستند چیست. این اتفاق بزرگ منجر به آن شد که هفتهنامه اکونومیست طرح روی جلد خود و گزارش ویژهاش را به این موضوع اختصاص داد و نوشت که عالیجنابان و اربابان جدید دنیای امروزه شکل گرفتهاند. در انتهای مقاله نیز این سوال مطرح شده بود که آیا ما نباید قوانین مربوط به این حوزه و هوش مصنوعی را تدوین کنیم؟
بیات: اولویتها و راهحلهای ما در زمینه سند تحول دیجیتال و بانکداری الکترونیک چه مواردی است؟
گودرزی:
ما باید سعی کنیم کار را در ابتدا در یک مقیاس بزرگ آغاز کنیم چرا که ممکن است مشکل ساز شود، خوب است که کار در این زمینه را در مقیاس کوچک آغاز کنیم و سپس آن را توسعه دهیم و نباید در ادامه راه به مقیاس کوچک بسنده کنیم. در سال 1380 زمانی که قرار بود سامانه بانکداری یکپارچه را آغاز کنیم، کارهای محدودی در این زمینه انجام شده بود. در ابتدای کار اعلام کردیم که یک باجه از مجموعه باجه های موجود را به سیستم جدید اختصاص می دهیم تا خدمات در سطح بانک صادرات را به مشتریان ارائه دهیم. هرجا مشتریان به این باجه مراجعه کنند می توانند فارغ از اینکه کجا افتتاح حساب کرده اند خدمات دریافت کنند. سرویس ها و خدمات را نیز در ابتدا در مقیاس کوچک آغاز کردیم. اعلام کردیم که با یک حساب جاری و کوتاه مدت کار را شروع می کنیم و در مدت زمان 2 سال، خدمات مربوط به سرویسها به غیر از بخش تسهیلات را کامل خواهیم کرد. پس از حدود 7 سال این باجه گسترش پیدا کرد و کل سیستم در آن پیاده شد.
تمرکز توجه به مشتری، شاه بیت تحول دیجیتال است
همچنین موضوع توجه به تجربه مشتریان نیز در این باره اهمیت بسیاری دارد. مشتریان بحث مربوط به تجربه را درکانالهای مختلف خدماتی دارند و انتظار دارند که این تجربه را در شرایط مشابه مشاهده کنند و مجبور نباشند آن را تکرار کنند. بحث نیازها و انتظارات مشتریان نیز اهمیت بسیار دارد. من در ادبیات مربوط به تحول دیجیتال مشاهده کردم که شاه بیت آن را تمرکز توجه به مشتری تشکیل میدهد و میخواهد تمایزی را در زمینه تمرکز مشتری به جای فناوری قائل شود. سیستم بانکی در این زمینه باید همراهیشود و رگولاتوریهای مختلف به عنوان تنظیمگر مقررات باید همراهیهای لازم را انجام دهند. بحث نگاه اکوسیستم مالی نیز در این باره اهمیت دارد، زمانی نگاه ما، یک نگاه جزئی و انفرادی بود اکنون اما نگاه ما باید در یک فضای اکوسیستمی باشد تا در نهایت برنامههای تحول دیجیتال بتواند به درستی راه خود را طی کند.
ضرورت حمایت مدیران عامل بانکها از بخش فناوریهای نوین
ترک تبریزی:
بحث ما در سال جاری که همزمان با پیشرفت پروژه در بانکها همراه است، نیازمند حمایت بسیار زیادی از طرف مدیرعامل بانک از بخش فناوری اطلاعات و بخشی که بانکداری دیجیتال را پیش میبرد هستیم. بدنهها سنگین هستند و در مقابل همراه هم نیستند و در نهایت باید کمک شود که کار پیش برود. علاوه بر آن، بحث حاکمیت و مدیریت داده نیز اهمیت بسیار زیادی دارد. موضوع بعدی ایجاد و تولید API است، به نظرم باید دائما API تولید کنیم. چرا که فینتکها همگی خواستار آن هستند.
99، سال طلایی استفاده از فناوریهای نوین
عبداللهی:
امیدواریم با توجه به شرایط محیطی که شکل گرفته است و تقاضای استفاده از فناوریهای نوین در لایههای بالا، هم در لایههای سیاستگذاری و هم در لایههای قانونگذاری و هم در مخاطبین این خدمات الکترونیکی ایجاد شده است، شاهد یک سال طلایی برای به کارگیری فناوریهای نوین در حوزههای مختلف از جمله حوزه بانکداری باشد.