کارشناسان آمریکایی با تایید نظر پوتین مبنی بر پایان یافتن نظم تک قطبی نظام جهانی، اذعان میکنند: سالها طول میکشد تا تحریمهای غرب علیه روسیه اثر کند؛ شاید تا آن روز دیگر اوکراینی وجود نداشته باشد.
به گزارش صدای بانک از خبرگزاری ایسکانیوز، پس از حمله روسیه به اوکراین و ناتوانی غربیها برای متوقف کردن آن موجب مطرح شدن موضوع ظهور تغییری جدید در نظم جهانی در بین تحلیلگران روابط بینالملل شد. برخی اساتید روابط بینالملل معتقدند که نظم تک قطبی جهانی به پایان خود رسیده است؛ موضوعی که اخیرا پوتین نیز به تشریح آن پرداخت. «مارک اپیسکوس» -تحلیلگر نشریه نشنال اینترست- در گزارش اخیر خود با اشاره به صحبتهای پوتین و تاکید بر اینکه حتی خود آمریکاییها به این موضوع پی بردهاند که تحریمهای آنها کارامدی لازم برای به چالش کشیدن روسیه را ندارد، اذعان میکند: تحریمهای مذکور نه تنها تاثیری در توقف روسیه نداشته، حتی آسیبهای جدی به خود کشورهای غربی وارد کرده است. وی با اشاره به اظهار نظرهای مقامات غربی و انتقاد از شعارهای تو خالی آنها در حمایت از اوکراین، تاکید میکند که روسیه احتمالا هیچ یک از سرزمینهایی را که از اوکراین به تصرف خود درآورده، آزاد نخواهد کرد. متن کامل این گزارش بدین شرح است:
روز جمعه ولادیمیر پوتین -رئیسجمهور روسیه- از سخنرانی خود در مجمع اقتصادی بینالمللی در سن پترزبورگ برای محکوم کردن شدید واکنش غرب به حمله روسیه به اوکراین استفاده کرد. پوتین گفت: «یک سال و نیم پیش در سخنرانی در مجمع داووس، بار دیگر تاکید کردم که دوران نظم جهانی تک قطبی به پایان رسیده است؛ میخواهم با این شروع کنم، این یک واقعیت اجتناب ناپذیر است. علیرغم همه تلاشها برای حفظ و نگهداری آن به هر وسیله ممکن، این [نظم جهانی تک قطبی] پایان یافته است. تغییر مسیر طبیعی تاریخ است... هنگامی که آنها در جنگ سرد پیروز شدند، ایالات متحده خود را نماینده خدا بر روی زمین اعلام کرد، افرادی که هیچ مسئولیتی ندارند و فقط منافع حود را میبینند. آنها آن منافع را مقدس اعلام کردند. ظاهرا آنها متوجه نشدهاند که مراکز قدرتمند جدیدی به وجود آمده و هر روز بزرگتر میشوند. هر یک از آنها سیستمهای سیاسی و نهادهای اجتماعی خود را توسعه میدهند، مدلهای رشد اقتصادی خود را محقق میکنند و البته حق دفاع از خود و تضمین حاکمیت ملی خود را دارند».
پوتین موضع خود را تکرار کرد که کرملین به دلیل امتناع غرب از توجه به نگرانیهای امنیتی مشروع روسیه، «مجبور» شد تا حمله به اوکراین را آغاز کند؛ حملهای که در روسیه از آن به عنوان «عملیات نظامی ویژه» یاد میشود. او گفت: «اساسا غرب از انجام تعهدات قبلی خود سرباز زده است. دستیابی به توافقات جدید با آنها تقریبا غیرممکن است. در شرایط فعلی، در مواجهه با تهدیدها و مخاطرات فزاینده برای ما، تصمیم روسیه برای انجام عملیات ویژه نظامی اجتنابناپذیر بود؛ بدون شک دشوار، اما اجباری و ضروری بود».
پوتین افزود: «همکاران ما به سادگی واقعیت را انکار نمیکنند. آنها در تلاشند تا در برابر جریان تاریخ مقاومت کنند. آنها به قرن گذشته فکر میکنند. آنها در اسارت توهمات خود در مورد کشورهای خارج از به اصطلاح میلیارد طلایی گرفتار شدهاند؛ آنها هر جای دیگری را به عنوان حاشیه و حیاط خلوت خود میبینند؛ آنها با این مکانها به عنوان مستعمرات خود رفتار میکنند و با مردم ساکن آنجا به عنوان شهروندان درجه دوم رفتار میکنند. زیرا آنها خود را استثنایی میدانند. اینکه آنها استثنایی هستند، به این معنی است که بقیه درجه دوم محسوب میشوند». اشاره پوتین به این نظریه بود که در مناطق روسی زبان رایج است، که نخبگان غربی - که از آنها به عنوان «میلیارد طلایی» یاد میشود- ثروت خود را از طریق استثمار سیستماتیک و سلطه بر جهان غیرغربی جمع آوری کرده و حفظ میکنند.
پوتین رژیم تحریمهای غربی را که پس از تهاجم روسیه به اوکراین اعمال شد را محکوم کرد و آن را «احمقانه» و «بیفکر» خواند. پوتین گفت که «جنگ اقتصادی تمام عیار» غرب نه تنها نتوانسته روسیه را فلج کند، بلکه «خسارتی به مراتب بیشتر» را به اروپا و ایالات متحده وارد میکند.
به نظر میرسد برخی از سیاستگذاران غربی به طور ضمنی با ارزیابی پوتین موافق هستند. اوایل این هفته بلومبرگ گزارش داد که چندین «... مقامات دولت بایدن اکنون به طور خصوصی ابراز نگرانی میکنند که مجازاتهای در نظر گرفته شده به جای منصرف کردن کرملین تورم را تشدید، ناامنی غذایی را وخیمتر و مردم عادی روسیه را بیشتر از پوتین یا متحدانش مجازات میکند». روسیه که با افزایش قیمت انرژی و تعمیق روابط مالی با کشورهای کلیدی که از همراهی با تحریمهای غرب امتناع کردهاند، پیشبینیهای دولت بایدن در مورد فروپاشی قریبالوقوع اقتصادی را به چالش کشیده است.
کارشناسان میگویند سالها طول میکشد تا تحریمهای غرب علیه روسیه به طور کامل تاثیر خود را نشان دهد. «جانیس کلوگه» -دستیار ارشد مؤسسه امور بینالملل و امنیت آلمان- به وال استریت ژورنال گفت: «مشکلات اقتصاد روسیه در تابستان و تا پاییز افزایش خواهد یافت، اما به تدریج. حتی در این صورت هم هیچ تضمینی وجود ندارد که فشار اقتصادی [به روسیه] در چنان مقیاسی احساس شود که باعث ایجاد تغییراتی در تفکر استراتژیک کرملین شود یا جنگ در اوکراین را برای روسیه گران تمام کند».
دیوید آراخامیا -مذاکرهکننده اوکراینی- با اشاره به قیمتهای بالای نفت، گفت که چهار سال طول میکشد تا روسیه تمام تحریمها را احساس کند. آراخامیا به آکسیوس گفت: «سوال این است که آیا ما (اوکراین) تا سه یا چهار سال دیگر هنوز اینجا هستیم تا از این نمایش لذت ببریم».
از آنجایی که آسیبهای جانبی تحریمها به طور فزایندهای آشکار میشود و امیدها برای یک ضدحمله قاطع اوکراینی در میان پیشرویهای آهسته اما پیوسته روسیه به شرق و جنوب این کشور کمرنگ میشوند، برخی از رهبران غربی و اعضای تیم سیاست خارجی رئیس جمهور جو بایدن با احتیاط چشم انداز بلندمدت حل و فصل مذاکره را مورد بررسی قرار میدهند. جیک سالیوان -مشاور امنیت ملی ایالات متحده- روز پنجشنبه گفت که ایالات متحده به حمایت از اوکراین «از طریق ارائه مداوم تسلیحات و اطلاعات» ادامه خواهد داد، اما افزود که واشنگتن در حال مذاکره با کیف در مورد چگونگی حل و فصل توافق با روسیه بوده است.
امانوئل مکرون -رئیسجمهور فرانسه- گفت: «همزمان که ما حداکثر تلاش خود را برای کمک به مقاومت اوکراین انجام میدهیم –تا زمانی که آرزوی من یعنی پیروزی اوکراین محقق شود- باید مذاکره کنیم. رئیسجمهور اوکراین و رهبران آن باید با روسیه مذاکره کنند و ما اروپاییها دور آن میز خواهیم بود و تضمینهای امنیتی دریافت میکنیم».
مکرون در یک مصاحبه تلویزیونی در پاسخ به این سوال که اوکراین چه امتیازاتی، چه تغییرات مرزی و چه موارد دیگر را باید در نظر بگیرد، گفت: این بستگی به تصمیم اوکراین دارد.
اما در حال حاضر به نظر نمیرسد فضای معناداری برای سازش بین طرفهای درگیر وجود داشته باشد، زیرا جنگ به ماه چهارم خود کشیده شده است. ولودیمیر زلنسکی -رئیس جمهور اوکراین- که از حمایت نظامی بیسابقه غربی برخوردار است، بارها تاکید کرده که کیف از هیچ توافق صلحی که شامل امتیازات ارضی باشد، حمایت نخواهد کرد. با این حال، شواهد زیادی وجود دارد که نشان میدهد روسیه طرحهای مرتبط با واگذاری سرزمینهای شرقی-جنوب شرقی اوکراین را که در حال حاضر اشغال کرده و یا در آینده میکند را بررسی نخواهد کرد.