خرم‌آباد - لرستان با دارابودن بیش از ۱۰۰ پل تاریخی به‌عنوان پایتخت پل‌های تاریخی ایران مطرح است، آثاری که از آنها به‌عنوان حیرت‌انگیزترین پل‌های تاریخی دنیا یاد می‌شود.
تاریخ انتشارچهارشنبه ۶ فروردين ۱۴۰۴ - ۱۹:۴۶
کد مطلب : 31292
خرم‌آباد در لرستان معروف به پایتخت پل‌های تاریخی ایران
۰
پل‌های «گاومیشان»، «شاپوری»، پل «آجری»، «پلدختر»، «کلهر»، «کشکان» و «شکسته» ازجمله پل‌های تاریخی لرستان هستند که بیش از هزار و ۴۰۰ سال قدمت تاریخی دارند و از معماری و هنر و پل‌سازی منحصربه‌فرد برخوردارند.
سفری آسان برای دیدن آثار کهن معماری جهان
تعداد زیادی از این پل‌های حیرت‌انگیز با طول بیش از ۲۰۰ متر و چشمه طاق‌هایی به طول بیش از ۳۰ متر جلوه‌هایی از فناوری و معماری پیشینیان خردمند این دیار را به نمایش گذارده‌اند.
این در حالی است که کارشناسان امر معتقدند که پل‌های تاریخی لرستان در جهان دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی هستند به‌طوری‌که در مورد پل «کشکان» که دارای ارتفاعی به‌اندازه یک ساختمان ۱۲ طبقه است کارشناسان می‌گویند ویژگی‌های منحصربه‌فرد این پل مانند مساحت پایه‌ها و ارتفاع آن در هیچ پلی در دنیا وجود ندارد.
همچنین اثر تاریخی پل «شکسته» لرستان متعلق به دوره ساسانی بود و تنها پلی در دنیاست که تماماً از سنگ ساخته‌شده است و یا پل «گاومیشان» بزرگ‌ترین دهنه پل‌های تاریخی جهان را به خود اختصاص داده است.
پل «شاپوری»، عامل ارتباط لرستان و خوزستان
پل «شاپوری» یا طاق پل شکسته در قسمت جنوبی شهر خرم‌آباد واقع‌شده و عامل ارتباط غرب استان (طرهان) با شرق و ازآنجا به خوزستان و تیسفون (پایتخت ساسانیان) بوده و احتمالاً برای توزیع آب نیز مورد بهره‌برداری قرار می‌گرفته است.
هم‌اکنون پنج چشمه طاق پل سالم بوده و مابقی براثر عوامل طبیعی تخریب‌شده است. چشمه طاق‌های پل به‌صورت جناقی ساخته‌شده و سبک‌سازی پل در قسمت طولی پل در زیر روگذر پل صورت‌گرفته است و پایه‌های پل و موج‌شکن‌های آن به‌صورت لوزی شش‌ضلعی از سنگ ساخته‌شده است.
مصالح پل را سنگ‌های قلوه رودخانه‌ای و لاشه‌سنگ در چشمه طاق‌ها و از سنگ‌های پاک‌تراش در قسمت پایه‌ها استفاده‌شده است. کف پل سنگ‌فرش و از نوع سنگ بلوک قرمز است که در اثر فرسایش آب از صورت کادر بودن خارج‌شده است.
این پل عظیم و دیدنی مربوط به دوره ساسانی و به شماره ۱۰۵۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
«پلدختر»، اثر ارزنده معماری پیش از اسلام
«پلدختر» که از آثار ارزنده معماری پیش از اسلام در لرستان محسوب می‌شود در ورودی شهر پلدختر واقع‌شده است. این دومین پلی است که در لرستان بنام «کر و دت» یا پلدختر مشهور است.
جهت پل شرقی غربی و طول آن ۲۷۰ متر است. پایه‌های پهن و قطور این پل که از سنگ‌های پاک‌تراش ساخته‌شده‌اند در داخل رودخانه هنوز پابرجاست.
در حال حاضر تنها یک طاق از پل موجود است که جاده خرم‌آباد - اندیمشک از زیر آن می‌گذرد. بلندای این طاق ۱۸ متر از سطح آسفالت است و نزدیک به ۳۰ متر از آب رودخانه ارتفاع دارد.
درباره وجه تسمیه پل برخی آن را منتسب به ایزدبانو آناهیتا می‌دانند.
بی‌تردید این پل اهمیت ویژه‌ای در ارتباط بین مناطق جنوب با غرب و مرکز و شمال داشته و علاوه بر اتصال لرستان و ایلام راه اصلی شاپور خواست به جندی‌شاپور شهر قدیمی خوزستان (دوره ساسانی) به شمار می‌رفته است.
این بنا به شماره ۱۶۷۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
پل «گاومیشان»، فاتح رودخانه سیمره
پل «گاومیشان» در فاصله ۳۰ کیلومتری شهرستان پلدختر و پرفراز رودخانه سیمره در حدفاصل استان‌های ایلام و لرستان احداث‌شده است. جهت پل شمال شرقی به جنوب غربی است.
طول این پل حدود ۱۷۵ متر و عرض‌گذر سطح پل نزدیک به ۸ متر و ۲۰ سانتیمتر است و در حال حاضر دارای ۶ چشمه طاق است.
بنا به گفته برخی مورخان نام‌گذاری این پل به «گاومیشو» به جهت پرورش گاومیش در منطقه بوده است؛ اما باتوجه‌به اهمیت گاو در آئین مهرپرستی ممکن است این نام از آئین مهرپرستی مأخوذ شده باشد.
این پل که از بناهای عظیم دوره ساسانی است به شماره ۲۲۲۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
پل «کشکان»، مسیر راه باستانی «شاپور خواست»
پل «کشکان» در بخش چگنی بر روی رودخانه‌ای به همین نام و در مسیر راه باستانی «شاپور خواست» به «طرهان» احداث‌شده است. در متون تاریخی از آن به‌عنوان «کژکی» یادشده است. طول پل حدود ۳۲۰ متر و عرض هریک از دو چشمه شرقی آن ۲۳.۲۰ متر است. ارتفاع آن در بالاترین قسمت ۲۶ متر و در کوتاه‌ترین قسمت ۱۰ متر است و از ۱۲ طاق پل تنها سه‌دهنه آن تخریب‌شده و بقیه هنوز سالم هستند. برخی از پایه‌های پل با سنگ‌های بزرگ و حجاری‌شده ساخته‌شده‌اند. مواد و مصالح این بنای سترگ از سنگ، گچ و آجر تشکیل‌شده است.
بنای فعلی منسوب به آل حسنویه و مربوط به قرن ۴ ه. ق است که به شماره ۳۵۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید است.
پل «صفوی»، پلی در مرکز شهر تاریخی خرم‌آباد
پل آجری «گپ» در مرکز شهر خرم‌آباد وبر روی رودخانه «گلال» واقع‌شده است. این پل دو قسمت شرقی و غربی شهر را به هم متصل کرده و دارای ۲۴ چشمه طاق است و طول آن بیش از ۳۵۰ متر، پهنای آن ۸.۵ متر و ارتفاع آن از کف رودخانه تا روگذر پل ۸ مترمربع است.
مواد و مصالح آن در قسمت پایه‌ها از سنگ‌های تراشیده شده با ملات آهک و گچ و پایه‌های چشمه طاق‌ها از آجر ساخته‌شده است. بر سینه شمالی پل کتیبه‌های سنگی نصب‌شده است که با حروف مقطعه نوشته‌شده و به‌عنوان طلسم معروف است.
این اثر ارزشمند در زمان شاه «سلطان حسین صفوی» ساخته‌شده و منسوب به «حسین‌خان» والی لرستان است و در دوره قاجاریه به پل «محسنیه» معروف شد.
این بنا به شماره ۲۳۵۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
پل «کلهر»، پلی منحصربه‌فرد در پلدختر
این پل در بخش معمولان از توابع شهرستان پلدختر واقع شده است و پایه‌های آن به‌صورت بیضی‌شکل است؛ از ویژگی‌های آن می‌توان به وجود سکویی در داخل دوپایه اصلی پل نام برد که این سکو از ۱۲ پله ساخته‌شده و کاربرد آن دقیقاً روشن نیست؛ ولی احتمالاً به‌عنوان پشت‌بند از آنها استفاده‌شده است.
رنگ ملات پل در قسمت پایه‌ها متمایل به قرمزرنگ است که به علت ترکیب آن با یک نوع شن‌های قرمزرنگ و همچنین یک نوع گیاه به نام تره پی Tarahpey استفاده‌شده است.
کتیبه‌ای در قسمت غربی پل بر سینه کوه بالاتر از مسیر گذر روی پل به‌طرف شمال غربی آن به دستور «بدر بن حسنویه» نوشته‌شده است و قرینه آن در قسمت جنوب بر سینه کوه وجود داشته که متأسفانه به علت عملیات راه‌سازی تخریب شده است.
این بنا به شماره ۲۵۸۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
شکل‌گیری ستاد خدمات سفرهای نوروزی در لرستان
رضا آریایی سرپرست معاونت عمرانی استانداری لرستان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر در این رابطه، اظهار کرد: باتوجه‌به جاذبه‌های گردشگری طبیعی و آثار تاریخی کهنی که در لرستان وجود دارد، این استان از قدیم الا ایام محل تردد گردشگران در ایام مختلف سال بوده است.
وی با بیان اینکه در استان لرستان حدود پنج هزار اثر تاریخی و جاذبه گردشگری داریم، عنوان کرد: دو هزار و ۶۵۰ مورد از این آثار تاریخی به ثبت ملی رسیده است.
سرپرست معاونت عمرانی استانداری لرستان با تأکید بر اینکه این آثار تاریخی و جاذبه‌های گردشگری، گردشگران زیادی را در طول به سمت خود هدایت می‌کنند، افزود: باتوجه‌به اینکه سیاست مدیریت ارشد استان به این شکل بوده که استان را از معبر گردشگری به مقصد گردشگری تبدیل شود، با تلاش مدیران دستگاه‌های اجرایی در بحث زیرساخت‌ها کار شده است، البته این کار باید ادامه و تداوم داشته باشد.
ظرفیت اقامت مسافران نوروزی به ۲۷ هزار نفر در یک شب رسیده است
سرپرست معاونت عمرانی استانداری لرستان با بیان اینکه در سال گذشته ۵۲ هزار و ۷۸۹ شب اقامت در لرستان به ثبت رسیده است، عنوان کرد: این میزان اقامت در مهمان‌سراها، آموزش‌وپرورش، هتل‌ها، بوم‌گردی‌ها و… به ثبت رسیده است.
آریایی در ادامه سخنان خود این تعداد حداقل یک شب را در استان لرستان مانده‌اند و بعضی‌ها بیشتر مانده‌اند، گفت: این آمار مربوط به کسانی که در لرستان فامیل و اقوام نداشته‌اند.
وی با بیان اینکه ظرفیتی که سال گذشته برای اقامت در استان پیش‌بینی‌شده بود، ۲۴ هزار نفر در یک شب بود، گفت: امسال این ظرفیت به ۲۷ هزار نفر در یک شب رسیده است.
آخرین عناوین
