تداوم روند کاهش رشد نقدینگی، پایه پولی و ضریب فزاینده

به گزارش صدای بانک از روابط عمومی بانک مرکزی به دنبال تدوین و اجرای برنامه پولی و تعیین هدف رشد نقدینگی طی سال گذشته و امسال نرخ رشد دوازده‌ماهه نقدینگی از 4/37 درصد در پایان تیر‌ماه 1401 طی یک روند نزولی به 5/27 درصد در پايان تیرماه 1402 کاهش یافته است. گفتنی است رشد دوازده ماهه نقدینگی از 42.8 درصد در مهرماه 1400 به 26.9 درصد در شهریور ماه 1402 رسید.

بر اساس این گزارش حجم نقدينگي در پايان تیرماه 1402 به رقم 5/66940 هزار میلیارد ریال رسيد که نسبت به پايان سال 1401 معادل 6/5 درصد رشد نشان مي‌دهد.

کاهش قابل ملاحظه رشد نقدینگی در سال 1401 و رسیدن آن به ارقام زیر 30 درصد در پايان تیرماه سال جاری حاکی از تحقق برنامه پولی تنظیم شده و توفیق بانک مرکزی در اجرای سياست کنترل مقداري رشد ترازنامه بانک ها در دوره اخیر است.

همچنین پايه پولي در تیرماه 1402 رقم 8/9213 هزار ميليارد ريال را به ثبت رساند. بر این اساس پایه پولی در پایان تیر ماه سال جاری رشدی معادل 1/7 درصد را نسبت به پايان سال 1401 تجربه کرد. در چهارماهه ابتدایی سال جاری، خالص بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی سهمي معادل 0/13 واحد درصد در رشد پايه پولي داشته است. عامل اصلی افزایش سهم خالص بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی در رشد پايه پولي، کاهش سپرده‌هاي دولت نزد بانک مرکزي بوده است که نشان می‌دهد پرداخت های دولت در چهار ماهه ابتدایی سال با اتکا به منابع سپرده‌ای خود صورت گرفته است. در عین حال دولت طی این مدت از تنخواه‌گردان خزانه استفاده نکرده است.

دیگر عامل رشد پايه پولي در پایان تیرماه سال 1402، مطالبات بانک مرکزی از بانک ها متاثر از افزایش اضافه برداشت بانک‌ها از منابع بانک مرکزی بوده است که نسبت به پايان سال قبل، سهمي معادل 2/6 واحد درصد در رشد پايه پولي داشته است؛ بخشی از این افزایش ناشی از سیاست‌های تنظیمی بانک مرکزی پس از افزایش سپرده قانونی بانک‌های تخطی‌کننده از سیاست کنترل مقداری ترازنامه تعیین شده توسط بانک مرکزی می‌باشد. همچنین خالص سایر اقلام بانک مرکزی سهمي معادل 4/3 واحد درصد در رشد پايه پولي در چهارماهه منتهی به پایان تیرماه سال 1402 داشته است که عمدتاً متاثر از افزایش مانده اوراق بهادار ناشی از عملیات سیاست پولی بانک مرکزی و افزایش حجم ریپو (عملیات بازار باز) بوده است. این امر حکایت از سیاست پولی فعال بانک مرکزی در تامین نقدینگی مورد نیاز بانک‌ها و موسسات اعتباری دارد.

در مقابل، خالص دارایی های خارجی بانک مرکزی در چهار ماهه ابتدایی سال جاری سهم کاهنده در رشد پایه پولی داشته به گونه‌ای که در پایان تیرماه سال جاری از سهمی معادل 5/15- واحد درصد در رشد پایه پولی دوره مذکور (1/7 درصد) برخوردار بوده است. کاهش خالص داراییهای خارجی بانک مرکزی در سال 1402 عمدتاً ناشی از فروش ارزهای خریداری شده از دولت در اواخر سال گذشته و مدیریت دارایی‌ها و بدهی‌های ارزی بانک مرکزی با فراهم کردن زمینه فروش بخشی از ارزهای غیر قابل دسترس خریداری شده در سال‌های قبل بوده است که معادل ریالی آن پیش از این به دولت پرداخت شده و در حال حاضر با مهیا شدن امکان دسترسی به این منابع، بانک مرکزی توانسته است علاوه بر تامین نیازهای ارزی کشور، از این طریق نیز اقدام به کنترل مطلوب رشد پایه پولی بنماید. رشد پايه پولي در دوازده‌ماهه منتهي به پايان تیرماه 1402 در ادامه روند نزولی خود از ابتدای سال جاری از 45.0 درصد در فروردین‌ماه به 1/41 درصد در تیرماه کاهش یافت.

لازم به اشاره است ضریب فزاینده نقدینگی نیز در پایان تیرماه 1402 نسبت به پايان سال 1401، معادل 4/1 درصد کاهش یافت و به رقم 265/7 رسید.