تغییر انتظارات تورمی به نفع اقتصاد

به گزارش صدای بانک از خبرگزاری مهر، تورم انتظاری به باور یا پیش‌بینی افراد، خانوارها، شرکت‌ها و سایر فعالان اقتصادی در مورد نرخ تورم در آینده اشاره دارد. به بیان ساده‌تر، تورم انتظاری نشان می‌دهد که مردم انتظار دارند قیمت‌ها در آینده با چه سرعتی افزایش یابند.
انتظارات تورمی نقش مهمی در تصمیمات اقتصادی افراد و شرکت‌ها ایفا می‌کنند. برای مثال، اگر افراد انتظار داشته باشند که تورم در آینده افزایش یابد، ممکن است بیشتر خرید کنند تا از افزایش قیمت‌ها جلوگیری کنند و یا سرمایه‌گذاری کمتری انجام دهند.
بانک‌های مرکزی از انتظارات تورمی به عنوان یکی از عوامل کلیدی در تعیین سیاست‌های پولی خود استفاده می‌کنند. اگر انتظارات تورمی بالا باشد، بانک مرکزی ممکن است نرخ بهره را افزایش دهد تا تورم را کنترل کند.
انتظارات تورمی می‌توانند به عنوان یک پیش‌بینی‌کننده برای تورم واقعی عمل کنند. اگر انتظارات تورمی بالا باشد، احتمال اینکه تورم واقعی نیز بالا باشد، بیشتر است.
تورم انتظاری یک مفهوم کلیدی در اقتصاد است که تأثیر زیادی بر تصمیمات اقتصادی و سیاست‌های پولی دارد. درک این مفهوم و عوامل مؤثر بر آن می‌تواند به افراد و سیاست‌گذاران کمک کند تا تصمیمات بهتری اتخاذ کنند.

تورم انتظاری در نگاه کارشناسان اقتصادی
فرود بیات بقایی کارشناس و تحلیلگر مسائل اقتصادی بر این باور است که انتظارات تورمی یک پیش‌بینی از وضعیت قیمت‌ها در آینده است و به عبارت دیگر، انتظارات تورمی همان انتظاراتی است که مردم از تورم در آینده دارند.
وی در ادامه اظهارات خود عنوان کرد: نکته‌ای که باید مورد توجه قرار گیرد این است که اهمیت انتظارات تورمی از این جهت است که برای سیاست گذار منجر به مدیریت قیمت‌ها شود و مردم نیز ارزش دارایی‌های خود را حفظ کنند. بسیاری از کارشناسان اقتصادی با درک اهمیت و جایگاه انتظارات تورمی، تأکید می‌کنند که اگر سیاست گذار نتواند این انتظارات را با شرایط موجود اقتصادی همراه کند ممکن است سیاست‌های اقتصادی درست هم با شکست مواجه شوند.
این تحلیلگر مسائل اقتصادی تصریح کرد که فارغ از اینکه مذاکرات ایران و آمریکا چطور انجام می‌شود و چه نتیجه‌ای دارد؛ کاهش تنش در روابط سیاسی و مسائل بین‌الملل روی متغیرهای اقتصادی به شکل مثبت تأثیرگذار است. هر اندازه ثبات سیاسی را تجربه کنیم متغیرهای اقتصادی وضعیت بهتری دارند.
بیات ادامه داد: شاهد بودیم که خبر مذاکرات احتمالی، بازارهای مالی را تکان داد و قیمت دلار و انواع سکه نزولی شد، قیمت طلا سقوط کرد و شاخص بورس هم رشد چشمگیری داشت. درست است که در واقع اتفاقی رخ نداده اما همان انتظار کاهش تنش سیاسی تأثیر مستقیم روی متغیرهای اقتصادی گذاشته است.
وی خاطرنشان کرد: کارشناسان اقتصادی ما به بهبود روابط سیاسی به چشم کاهش ریسک نگاه می‌کنند. اثر روانی مثبت مذاکرات نیز منجر به این می‌شود که فضای اقتصاد کلان آرامش پیدا کند و سرمایه گذاری به سمت بخش‌های مولد اقتصادی سوق پیدا می‌کند.

بازار زودتر از دیپلماسی، پای میز مذاکره نشسته است
سعید سیفی تحلیلگر مسائل راهبردی نیز بر این باور است که بازار اقتصادی ایران طی سال‌های اخیر به نوعی وارد «فاز حسگر سیاسی» شده است؛ به این معنا که نوسانات آن دیگر صرفاً متأثر از شاخص‌های بنیادین اقتصادی نیست، بلکه عمیقاً به تحولات ژئوپلیتیک، سیگنال‌های دیپلماتیک و حتی شایعات مرتبط با مذاکرات بین‌المللی واکنش نشان می‌دهد. این پدیده را می‌توان در ادبیات اقتصاد سیاسی به‌عنوان «بازار حساس به انتظارات ژئوپلیتیک» معرفی کرد. ما در شرایطی هستیم که در اقتصاد کشور، گاهی تیتر یک روزنامه یا خبرگزاری تأثیری بیش از یک تصمیم بانکی دارد؛ زیرا در شرایط موجود، بازار نه از واقعیت، بلکه از «احساس به واقعیت» فرمان می‌گیرد.
وی افزود: در علم اقتصاد، وقتی صحبت از «تورم انتظاری» می‌کنیم، معمولاً ذهن‌ها به سمت افزایش قیمت‌ها در آینده می‌رود. اما یک مفهوم مکمل نیز وجود دارد که می‌توان آن را تورم انتظاری معکوس یا حتی «آرام‌سازی ذهنی بازار» (Market Pacification) نامید. در این حالت، فعالان اقتصادی با تصور بهبود شرایط سیاسی و اقتصادی، از رفتارهای تورم‌زا مانند خرید دارایی‌های امن، احتکار یا خروج سرمایه خودداری می‌کنند. در نتیجه، فشار انتظاری از بازار برداشته می‌شود و قیمت‌ها، به‌ویژه در بازارهای حساس، اصلاح می‌شوند.
در شرایط کنونی، مدیریت و رشد اقتصادی ایران نیازمند مجموعه‌ای از اقدامات استراتژیک و عملیاتی است که بتواند نه تنها مشکلات فوری اقتصادی را حل کند، بلکه در درازمدت نیز ثبات اقتصادی و بهبود شرایط را فراهم سازد.
برای کنترل تورم انتظاری، ترکیبی از سیاست‌های اقتصادی و ارتباطات مؤثر مانند سیاست‌های پولی قوی و معتبر، سیاست‌های مالی هماهنگ، مدیریت انتظارات، کنترل نرخ ارز و… مورد نیاز است.