جنگ تجاری چین و آمریکا

به گزارش صدای بانک از همشهری آنلاین، جنگ تعرفه ای که دونالد ترامپ رئیس جمهورآمریکا در طول یک ماه گذشته به ویژه باچین راه انداخته است فضای تجاری دنیا را تحت تاثیر قرار داده است. اما این جنگ تجاری چرا راه افتاده و دلیل سیاست هایی که آمریکا در پیش گرفته است چیست؟
آن طورکه آمار ها نشان می دهد، چین حاکم بلامنازع تجارت در سطح جهان است و بخش مهمی از کالاهای تجاری که به سراسر نقاط جهان صادر می شود چینی است. این موضوع منجر به ایجاد تراز تجاری منفی برای آمریکا شده و درآمد شرکت های آمریکایی و تولید ناخالص داخلی این کشور را تحت تاثیر قرار داده است. این تراز تجاری منفی و تحت تاثیر قرار گرفتن تولیدات صنعتی آمریکا می تواند در بلند مدت آثار اقتصادی نامطلوبی برای این کشور داشته باشد و حتی قدرت سیاسی آمریکا را تحت تاثیر قرار دهد. بر همین اساس سیاست گذاران در آمریکا در طول چند سال گذشته تلاش کرده اند که تا قدرت تجاری چین را محدود کنند و حالا که دونالد ترامپ رئیس جمهورآمریکا شده است او قصد دارد از طریق وضع تعرفه های تجاری به ویژه بر چین قدرت صنعتی خود را بار دیگر تقویت کند. اما پرسش این است که حجم تجارت چین در دنیا به ویژه با آمریکا چقدر است؟

میزان تجارت چین در جهان
در سال ۲۰۲۳ چین بیش از ۳ تریلیون و ۳۸۹ میلیارد دلار کالا به سراسر جهان صادر کرد که این میزان در مقایسه با سال ۲۰۱۹ رقمی بالغ بر ۳۵.۶ درصد افزایش نشان می دهد و بیانگر آن است که نزدیک به ۱۴ درصد از کل صادراتی که در جهان انجام می شود متعلق به چین است.
طبق آمار های موجود نزدیک به نیمی از کالاهای چینی یعنی ۴۷.۸ درصد به کشور های آسیایی و ۲۱.۱ درصد به کشور های اروپایی صادر می شود. همچنین ۱۸.۶ درصد از کالاهای چینی راهی بازار کشور های آمریکای شمالی می شود.
همچنین سهم کشورهای آمریکای لاتین از صادرات چین ۵.۱ درصد، آفریقا ۴.۶ درصد و قاره اقیانوسیه (استرالیا و نیوزلند) ۲.۶ درصد است.
اما نکته حائز اهمیت این است که دو سوم صادرات چین یعنی رقمی بالغ بر ۶۲.۸ درصد به ۱۵ کشور انجام می شود که در راس آنها ایالات متحده قرار دارد. در سال ۲۰۲۳ میلادی چین بیش از ۵۰۲ میلیارد دلار کالا به آمریکا صادر کرده که این میزان ۱۴.۸ درصد از کل صادرات این کشور را تشکیل می دهد و بیانگر آن است که چین بیشترین نفع را در میان همه کشور های دنیا از صادرات به آمریکا می برد و همین عامل از جمله دلایل جنگ تعرفه ای است که اخیرا در دوره ریاست جمهوری آمریکا به راه افتاده است.

چه کسی بیشتر سود را می برد؟
در حال حاضر چین بیشترین سود را از آمریکا می برد چرا که مازاد تجاری این کشور با ایالات متحده نزدیک به ۳۳۵ میلیاردو ۹۰۰ میلیون دلار است.
مازاد تجاری از تفاضل صادرات و وارادت یک کشور با سایر کشور ها به دست می آید. این ارقام نشان می دهد که سطح صادرات چین به آمریکا بسیار فراتر از واردات این کشور از آمریکا است. و به همین دلیل امریکا بارها از این کشور خواسته است که تراز تجاری خود را متعادل کند و حالا قرار است در دوره جدید تعرفه های جدید بر کالاهای چینی وضع شود.
پس از آمریکا کشور های هنگ کنگ، هند ، مکزیک ، بریتانیا ، سنگاپور، ویتنام ،ترکیه و فیلیپین کشور هایی هستند که بیشترین نفع را برای چین ایجاد می کنند چرا که مازاد تجاری با این کشور ها بالغ بر صد ها میلیارد دلار است.
در میان شرکای تجاری چین که بیشترین تراز تجاری مثبت را برای چین ایجاد می کنند، ترکیه با افزایش ۱۶.۵ درصدی یکی از کشور هایی است که به سرعت وارداتش از چین در سال ۲۰۲۳ افزایش یافته است. مکزیک نیز در همین دوره سطح وارداتش از چین ۴.۳ درصد رشد کرده است.
تغییرات بزرگی در حال وقوع است
اما در چند سال گذشته به دلیل رویداد های سیاسی تحولات مهمی در عرصه تجارت چین اتفاق افتاده است. به طور کلی در سال ۲۰۲۳ مازاد تجاری چین به ۸۲۹ میلیاردو ۴۰۰ میلیون دلار رسید که این میزان در مقایسه با سال ۲۰۲۲ بالغ بر۵.۵ درصد کاهش نشان می دهد. در سال قبل میزان مازاد تجاری چین ۸۷۷ میلیاردو ۶۰۰ میلیون دلار بود. این تغییرات ناشی از چه چیزی است؟
آن طور که آمارها نشان می دهد برخی کشور ها در این دوره واردات خود را از چین کاهش داده اند و در مقابل برخی دیگر از کشور ها واردات خود را افزایش داده اند و این تغییرات نشان می دهد که جهان در حال تغییر به دو بلوک اقتصادی مجزا در بین شرق و غرب عالم است.
۳ کشورآمریکا، آلمان و هلند در صدرکشورهایی هستندکه واردات خود را از چین کاهش داده اند به طوری که در سال ۲۰۲۳ میزان واردات ایالات متحده از چین ۱۳.۹ درصد ، آلمان ۱۳.۴ درصد و هلند ۱۴.۸ درصد نسبت به سال قبل کاهش یافته است.
در مقابل درهمین دوره واردات روسیه از چین به سرعت و به میزان ۴۵.۹ درصد و بلاروس ۷۸.۱ درصد رشد کرده است.
همچنین واردات تاجیکستان، ازبکستان و لیبی در سال۲۰۲۳میلادی هرکدام به تنهایی بیش از ۶۵ درصد رشد کرده است. واردات مکزیک از چین نیز ۵.۱ درصد افزایش یافته است.

دلیل اهمیت تایوان برای چین
چین هم تافته جدا بافته ای نسبت به سایر کشور های جهان نیست در شرایطی که میزان صادراتش به برخی کشورها بیشتر از واردات است اما در عین حال میزان وارداتش از برخی کشورها بیشتر از صادرات است در واقع ارزش کل کالاهای وارداتی اش از ارزش کل کالاهای صادراتی اش به این کشور ها بیشتر است که به معنای تراز تجاری منفی با این کشورها است.
به طور طبیعی برای هرکشور صادرکننده‌ای غیرواقعی است که انتظار داشته باشد که تراز تجاری اش با تمام کشور ها مثبت باشد.
یکی از مهمترین این کشور ها تایوان است که تراز تجار چین به این کشور منفی ۱۳۱ میلیارد دلار است. این یعنی اینکه میزان واردات چین از تایوان بسیار فراتر از صادرات این کشور به تایوان است که بخش عمده آن ناشی از فروش تراشه ها و تبادلات در صنایع هایتک است که از تایوان راهی چین می شود. کشور های استرالیا، برزیل، ‌سوئیس، عمان ، شیلی ، عربستان ، عراق، روسیه و قطر از دیگر کشور هایی هستند که سطح صادرات چین به آنها کمتر از واردات از این کشور ها است و منجر به شکل گیری تراز تجاری منفی با این کشور ها شده است.
در میان شرکای تجاری چین که بیشترین تراز تجاری منفی را ایجاد می کنند، کسری تراز تجاری برخی کشور ها با سرعت بیشتری اتفاق افتاده است. به طور مثال کسری تراز تجاری چین با برزیل در سال ۲۰۲۳ میلادی ۳۳.۱ درصد ، استرالیا ۲۸.۸ درصد و سوئیس ۱۴.۲ درصد افزایش یافته که نشان دهنده افزایش سرعت واردات از این کشور ها در مقابل صادرات است.
 

نام کشور	ارزش صادرات	درصد از کل صادرات چین
آمریکا	۵۰۲	۱۴.۸
هنگ کنگ	۲۷۶.۴	۸.۲
ژاپن	۱۵۷.۶	۴.۷
کره جنوبی	۱۴۹.۳	۴.۴
ویتنام	۱۳۸.۲	۴.۱
هند	۱۱۷.۸	۳.۵
روسیه	۱۱۱.۱	۳.۳
آلمان	۱۰۰.۶	۳
هلند	۱۰۰.۳	۳
مالزی	۸۸.۱	۲.۶
مکزیک	۸۱.۵	۲.۴
بریتانیا	۷۸.۲	۲.۳
سنگاپور	۷۷.۶	۲.۳
تایلند	۷۵.۹	۲.۲
استرالیا	۷۴	۲.۲