سودجویی همراه اول از مشترکان تمامی ندارد!

به گزارش "صدای بانک" ، سال ۱۳۷۲ بود که روزنامه های روی دکه آن زمان در صفحات خود نخستین آگهی از ورود و ظهور فناوری نوپایی را به کشور منتشر کردند که امروز برای بسیاری از کاربران، حتی تصور حذف این فناوری از زندگی ممکن نیست. تیتر آگهی‌های چاپ شده با این مضمون بود: «فراخوان برای ثبت نام نخستین شبکه تلفن متحرک جیبی».

خواندن همین تیتر می‌توانست خیلی از نظرها را به خود جلب کند. کالایی که در اولین ماه های ورودش کالای لوکس و غیرضروری به نظر می آمد اما در مدت زمانی نسبتا کوتاه و به ویژه پس از ورود گوشی های هوشمند و گسترش شبکه های اجتماعی، تبدیل به همراهی بی بدیل شده است. بدیهی ست که همانقدر که گوشی های هوشمند ضرورت ورود به دنیای ارتباطات مجازی هستند، اپراتورهای ارایه خدمات تلفن همراه نیز به عنوان کسانی که خون مورد نیاز برای جان بخشی به این ارتباطات را ارایه می کنند، مهمترین مرکزی هستند که کاربران گاه حتی روزانه با آن در تعاملند. اما این تعامل از آغاز با چالش هایی روبه رو بوده است. نخستین آن، چالش "آنتن دهی نامطلوب" تلفن های همراه بود. هرچند بعدها با گسترش مناطق تحت پوشش تلفن همراه، بخشی از این مشکل برطرف شد، اما با ورود گوشی های هوشمند و نسل های جدیدتر اینترنت همراه و اختصاص یافتن انواع مختلف بسته های اینترنتی به مشترکان، پیکان انتقادها تیزتر و تیزتر شده تا جایی که چندبار پای وزیر ارتباطات برای حل و فصل اختلافات به میان کشیده شد.

بیشترین هجمه انتقادها و شکایت ها از شرکت "همراه اول" بزرگترین اپراتور تلفن همراه در کشور است که مالکیت این اپراتور در اختیار شرکت مخابرات بوده و بیشترین مشترکین را در کشور دارد. اگر به تاریخچه شکایت هایی که علیه این اپراتور صورت گرفته نگاهی بیندازیم، لیست بلندبالایی از تخلفاتی را می بینیم که در آن از افزایش قبوض مشترکان همراه اول گرفته، استفاده بدون مجوز از آثار هنری یا حتی گشاده دستی هایی به مناسبت اعیاد مختلف از جیب خود مشترکین را خواهیم دید.

صدای خوانندگان درآمد
در طول این سال ها، طرح آوای انتظار یا آهنگ پیشواز که از سوی اپراتورهای تلفن همراه ارایه می شد، از جمله طرح های پرسر و صدایی بود که اعتراض بسیاری از خوانندگان کشور را برانگیخت. چند تن از خوانندگان از شرکت های همراه اول و ایرانسل برای پخش بدون مجوز آثارشان انتقاد کرده و اعلام کردند که این اپراتورها در قبال پخش آثارشان به عنوان آهنگ پیشواز، یا قراردادی با آنها منعقد نکرده اند و یا اگر هم منعقد شده تاکنون پولی به آنها پرداخت نکرده اند. هرچند درآمد حاصل از این طرح برای دو اپراتور همراه اول و ایرانسل رقم قابل توجهی بود، رقمی که خواننده اثر هیچ بهره ای از آن نبرده و حتی گاهی مطلع هم نبود که صدایش مورد استفاده این شرکت ها قرار گرفته است.
فریدون آسرایی در اظهارنظری عنوان کرد" تا به امروز قراردادهایی در مورد استفاده از صدایم در آهنگ های پیشواز با من بسته اند ولی هیچ پولی واریز نشده است. البته چند بار این اتفاق افتاد که برایم پیامکی ارسال شد که مبلغی به حساب شما واریز شده است اما این حسابی که می گویند هیچ وجود خارجی ندارد!."
روزبه نعمت اللهی دیگر خواننده پاپ نیز در انتقاد به استفاده از صدایش گفت "من حاضرم هر جا از صدای من استفاده می کنند پولش را به خیریه بدهند نه اینکه شخص دیگری بدون اجازه صاحب شود. چند روز پیش پیامکی برایم آمد که قطعه -ایران من- که یک کار مردمی و پرطرفداراست را می خواهند در این طرح مورد استفاده قرار دهند یک قراردادی هم بسته شد ولی نمی دانم پول آن کجا رفت! ما صبح تا شب کار می کنیم تا بگوییم خواننده ایم و داریم کار جدی می کنیم اما به راحتی حق مان پایمال می شود."
در این میان سیروان خسروی، خواننده سرشناس، اقدام به شکایت رسمی علیه اپراتور همراه اول کرد و در پیامی که در صفحه رسمی اینستاگرامش منتشر کرد، عنوان کرد: "بنا به اعلام همراه اول، امتياز آهنگ "بازم بتاب" متعلق به صدا و سيماست و به همين دليل شركت "سروش همراه رسانه" اين آهنگ رو در ليست آهنگ هاى پيشواز قرار داده! قاعدتا راهى به جز شكايت قانونى باقى نميمونه. درسته اين پروسه زمان بر هست ولى هميشه بهترين راه براى مقابله با كلاهبرداری هاى احتمالى در آينده س. توضيح : امتياز اين آهنگ به سازمان صدا و سيما و هيچ شخص حقيقى يا حقوقى واگذار نشده."

گشاده دستی از نوع همراه اولی
در یک روز پاییزی در سال ۹۵، همراه اول هدیه ای به ظاهر دست و دلبازانه را برای مشترکان خود رونمایی می کند. بسته اينترنت آلفا+ يک هفته ۸۰۰ مگابايت با سرعت بدون مرز به صورت رايگان ...
برای مشترکین همراه اولی که تا آن زمان سرویس دیتای خود را فعال نکرده بودند، این پیام ارسال می شود:
"مشترک گرامي،
سرویس ديتا و بسته اینترنت آلفا+ يک هفته ۸۰۰ مگابايت با سرعت بدون مرز بصورت رايگان براي شما فعال شد. پس از پايان اين بسته، بسته آلفا+ ۳۰ روزه ۱ گيگابايت۱+ گيگابايت هديه شبانه بصورت خودکار براي شما فعال مي گردد و مبلغ ۱۰۰۰۰ تومان از اعتبار شما کسر/به صورتحساب شما اضافه خواهد شد. در صورت عدم تمایل به تمدید خودکار اين بسته، #8*100* را شماره گيري نماييد. در صورت عدم اتصال به اينترنت و يا بروز مشکل در تنظيمات گوشي با شماره ۹۹۹۰ تماس گرفته و يا به سايت www.mci.ir مراجعه نماييد."
با توجه به اینکه تعداد زیادی از مشترکین همراه اول، به ویژه کسانی که تا آن زمان سیستم دیتای خود را فعال نکرده بودند، افراد ناآشنا با تکنولوژی های روز یا کاربران تلفن های غیر هوشمند (مرکب) بودند، قابل انتظار بود که این هدیۀ نطلبیده نه تنها منفعتی برای مشترکین به همراه نداشته باشد، بلکه ماهانه ۱۰ هزار تومان بر صورت حساب آن ها بیافزاید. از این دسته از مشترکین هم اگر بگذریم، باز هم امکان آن هست که فردی به پیام های فرستاده شده از سوی همراه اول توجهی نکرده و یا اینکه پس از استفاده از هدیه، فراموش کند که تمدید خودکار را غیر فعال نماید.
هرچند که این طرح متوقف شد، اما شائبه درآمدزایی از جیب مردم در پوشش هدیه رایگان، این احساس خطر را در میان مشترکین ایجاد کرد که روحیه "ده هزار تومان بده اگه نمی خوای باید اعلام کنی" در این اپراتور وجود دارد و با توجه به حاکم بودن این روحیه همواره باید مواظب فیش موبایل و پیامک های ارسالی اپراتور باشند!

خدمات ناخواسته ارزش افزوده
در آذرماه سال ۹۳ بود که در پی شکایات گسترده مشترکین همراه اول از افزایش صورتحساب قبوض خود، معاون نظارت و اعمال مقررات رگولاتوری وادار به واکنش شد. هرچند به گفته وی نتیجه بررسی‌های انجام شده، نشان‏دهنده عدم تغییر در تعرفه‏ های اعمالی بوده است. همچنین برخی از این موارد به دلیل استفاده مشترکان از سرویس‏های ارزش افزوده و همچنین اختلال در سامانه ثبت پرداخت میان‌دوره‏ ای در شبکه همراه اول بوده است.
مخاطبان آن زمان، هنوز از توانمندی سرویس های ارزش افزوده در افزایش صورتحساب قبوض همراه اول شان شناخت کافی نداشتند.
مهرماه سال ۹۷ بود که ماجرای پرسر و صدای ارزش افزوده، واکنش وزیر جوان ارتباطات را برانگیخت. داستان سوءاستفاده از پیامك های ارزش افزوده با اعتراض های مردمی به روند عضویت آنها در برخی سرویس ها بدون آن كه خود كاربران تقاضای چنین عضویتی داشته باشند، وارد مرحله تازه ای شد و با تداوم اعتراض های مشترکین، محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات خبر از استرداد مبالغ کسر شده از حساب مشترکان همراه اول داد.
خدمات ارزش افزوده که به اختصار VAS نامیده می‌شوند، شامل مسابقات و رأی‌گیری تبلیغات موبایلی، بازی آنلاین و غیره می‌شوند، اگرچه باید با اطلاع مشترکین فعال شوند اما در مواردی که با تبلیغات کاذب و گمراه‌ کننده، اپراتورها یا شرکت های ثانویه به فعال‌سازی این خدمات اقدام کرده‌اند، اگرچه استفاده از این خدمات ارزش افزوده باید اختیاری و توسط کاربر انتخاب شود، اما به نظر می‌رسد توسط برخی از شرکت‌های ارزش افزوده، کاربران به عضویت این سرویس‌ها درآمده بودند.
آذری جهرمی پیش تر در واكنش به نارضایتی مردم از این تخلف ها، از تشكیل پرونده ای در این باره در مرجع قضایی خبر داد كه به پرونده ای بزرگتر در پیامك ارزش افزوده رسیده است.
وی در روزهای بعد در صفحه شخصی خود اعلام کرد "بررسی پرونده یك كلاهبرداری پیامكی ارزش افزوده به پایان رسید. برخی از شركت های ارزش افزوده در پنج ماه اخیر حدود ۲۲ میلیارد تومان از مردم كلاهبرداری كرده اند."
وزیر ارتباطات گفت: شكایت های زیادی به دست ما رسیده بود از این كه افراد بدون این كه درخواست داده بوده باشند، عضو سرویس های ارزش افزوده شده اند و مبالغی از حسابشان كسر شده است . مجموع مبالغ كشف شده تاكنون بالغ بر حدود ۳۵ میلیارد تومان بوده است. در مواردی میزان مبالغ بازگشتی به مردم تا پنج میلیون ریال نیز بوده است.
اما پس از این اعلام استرداد، نه تنها بسیاری از کاربران عنوان کردند که هیچ مبلغی به آن ها عودت داده نشده است بلکه این سرویس های ارزش افزوده نیز همچنان به کار خود ادامه دادند.
در ادامه این اعتراضات، وزیر ارتباطات اعلام کرد از این پس مردم می توانند توسط کد دستوری مشخصی از مبلغ پولی که در ۳ سال اخیر که از حساب آنها برای شرکت های خدمات ارزش افزوده موبایلی کسر شده آگاه شوند و اگر فردی در این باره اعتراضی دارد می تواند شکایت کند. وی شماره پیامکی برای ارسال این شکایت ها اعلام کرد.
شاید کسی فکرش را هم نمی‌کرد که ماجرای سرویس‌های ارزش افزوده به بزرگترین پرونده قضائی کشور از نظر تعداد شاکیان بدل شود. از میان دو و نیم میلیونی که به وسیله شماره دستوری اعلام شده استعلام گرفتند، بیش از یک میلیون و دویست هزار نفر از سرویس های ارزش افزوده مشترکان تلفن همراه شکایت کردند. این پرونده شش ماه پیش به قوه قضاییه ارسال شد و هنوز این پرونده پردامنه تعیین تکلیف نشده است.

گیگ خوری آغشته به کرونا
در کنار پرونده پر از شاکی سرویس های ارزش افزوده، اعتراض مداومی که مشترکان اپراتور همراه اول همیشه داشتند؛ " گیگ خوری" یا "حجم خوری" است.
موضوع "کم فروشی اینترنت" در ابتدای سال گذشته توسط وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، بعد از آنکه تعداد شکایات کاربران نسبت به اتمام زود هنگام بسته‌های اینترنتی افزایش یافت، مطرح شد. کاربران متعقد هستند به‌رغم ملاحظه در مصرف اینترنت در مدت زمان کوتاهی بسته اینترنتی به اتمام می‌رسد.
این بار با شیوع ویروس کرونا و تعطیلی مدارس و دانشگاه ها و کسب و کارها، لزوم استفاده بیشتر از اینترنت، دوباره موضوع حجم خوری اپراتور همراه اول را موردتوجه و انتقاد شدید کاربران قرار داد.
به طوری که این بار پای دادستان کل کشور هم به این ماجرا باز شده و همراه اول زیر ذره بین قرار گرفته است.
جهرمی با تأیید دریافت گزارش‌های مکرر در خصوص حجم خوری اپراتورها یا دست کم اپراتور همراه اول، خبر از تشکیل یک تیم به منظور ارزیابی تخلف‌های احتمالی داد. وزیر ارتباطات با اعلام این که دادستان کل کشور هم در ستاد ملی مقابله با کرونا، موضوع مشابهی را مطرح کرده است وعده داد تیمی را مأمور ارزیابی میدانی کرده و اگر تخلفی رخ داده باشد، حتماً برخورد خواهند کرد.

هرچند تشکیل تیم بررسی لزوماً به معنای تأیید تخلف نیست، اما حالا بسیاری از کاربران اینترنت به رسیدگی به این ادعا امیدوار هستند و البته ماجرای تخلفات و سواستفاده های اپراتورها از نگاه مشترکین و ناآگاه بودن مشترکین نسبت به تعرفه های اینترنت و تلفن همراه از نگاه اپراتورها همچنان ادامه دارد.

و اما جدیدترین سودجویی همراه اول
در جدیدترین شیوه سودجویی همراه اول از مردم اینگونه بوده است که با خریداری سیم کارتهای دائمی و پس از فعال کردن آن پیامکی تحت عنوان ضمن خوشاند گویی به جمع مشترکان همراه اول،از ارایه بسته ۱ گیگ هدیه اینترنت و ۱۰۰ دقیقه مکالمه رایگان درون شبکه ای از مشترکان استقبال میکند! اما بعد از گذشت دو روز و عدم استفاده از اینترنت و مکالمه درون شبکه ای پیامکی تحت عنوان شما از اینترنت رایگان و مکالمه رایگان استفاده نموده اید و استفاده از آن به پایان رسیده است و مشترک را دچار چالش ذهنی می کند!
بنظر می رسد ضعف نظارت در وزارت ارتباطات زمینه سود جویی همراه اول از مشترکان را فراهم آورده است!
اسناد سودجویی فوق نزد این رسانه جهت پیگیری نهادهای نظارتی موجود است.