كشوري با منابع عظيم براي جذب گردشگر

ايران شايد يكي از معدود كشورهاي جهان باشد كه نه تنها براي جذب گردشگرهاي مسلمان به اماكن مذهبي توانايي دارد بلكه به دليل تنوع اديان مختلف كه سال ها در صلح و آرامش در ايران زيسته اند اين كشور توانايي اين را دارد كه گردشگران زيادي را از ساير اديان به كشور جذب كند. آن طور كه سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري اعلام كرده است در حال حاضر در مجموع نزدیک به ۹هزار مکان مذهبی در نقاط مختلف کشور و بیش از سه‌هزار مکان مذهبی دیگر (شامل مساجد، مدارس مذهبی، کلیساها، کنیسه‌ها، آتش گاه‌ها و نیایش گاه‌ها) شناسایی شده است.

نكته جالب هم پراكندگي اين اماكن مذهبي در سرتاسر كشور از  مشهد مقدس و قم و ری تا شیراز و قزوین و نطنز و شاهرود، شوش و بسطام و لاهیجان و اروميه و ماكو و اردبيل و گنبركاووس و... است.  يعني اگر فقط گردشگري مذهبي را مورد توجه قرار دهيم بحش اعظمي از مردم ايران از موهبت توريسم مذهبي بهره مند خواهند شد. هر چند در اين رابطه در سال هاي گذشته تلاش هايي هم صورت گرفت و ايده اي تحت عنوان«گردشگري حلال» مطرح شد كه موافقان و مخالفيني هم پيدا كرد. در ايده گردشگري حلال توجه به زیرساخت‌های متعدد گردشگری مذهبی و فرهنگی در ایران اهميت زيادي پيدا مي كند.
بر اساس تعریف سازمان جهانی جهانگردی، گردشگری حلال نوع خاصی از گردشگری مذهبی است كه تمام فعالیت های آن با توجه به قوانین اسلامی انجام می شود. در اين تعريف « توریسم حلال » هم یك محصول جدید از صنعت گردشگری است كه برنامه های ویژه ای را برای مسلمانان تدارك می بیند چراكه آنها دوست دارند در طول سفر به آداب مذهبی خود نیز عمل كنند. توسعه توریسم مذهبی-فرهنگی(حلال) به دلیل وجود زیارتگاه های متعدد (از جمله حرم مطهر امام رضا(ع) در مشهد و حرم حضرت معصومه(س) در قم) اين نوع گردشگري را به عملي ترين بخش توسعه گردشگري در کشور تبديل كرده است كه موفقيت هايي را هم در اين بخش شاهد بوده ايم. 
 
گردشگري مدرن
اين بخش ضعيف ترين و شايد كمتر شناخته شده ترين نوع گردشگري در ايران است. بسياري از گردشگران خارجي هنوز هم فكر مي كنند ايران مانند افغانستان يا عراق و پاكستان از لحاظ توسعه يافته گي كشوري به شدت عقب مانده است در حاليكه وقتي پاي اين توريست ها به داخل كشور باز مي شود بسياري از آنها از اينكه با سازه هاي بسيار مدرن و به روز مواجه مي شوند تعجب مي كنند. بنابراين شناساندن اين بخش از ايران كه تنوع سازه هاي مدرن آن محدود به تهران به عنوان پايتخت ايران نمي شود و در سرتاسر كشور مانند تبريز و تهران و شيراز و مشهد و كيش گسترش دارد يك نياز ضروري و حياتي است.

گردشگري تاریخی
تاریخ و تمدن جزء لاینفک هویت هر کشور می‌باشد. کشورهایی که از این موهبت برخوردارند و به خوبی از پتانسیل گردشگری آن بهره گرفته‌اند پیشرفت قابل‌توجهی در صنعت گردشگری خود ایجاد کرده‌اند. کشور ایران نیز از جمله کشورهایی است که با تمدن و تاریخ چندین هزارساله خود، نظر هر گردشگری را به خود جلب می‌نماید. ایران با یادگارهایی از دنیای کهن، تاکنون 21 اثر تاریخی و باستانی خود را در فهرست یونسکو به ثبت رسانده است. اگر بخواهیم در قالب چند هویت و منظر تاریخی به گذشته ایران نگاه کنیم می‌توان به پیشینه خط و تمدن، ایران باستان و اسلام صفوی به‌عنوان مهم‌ترین خواستگاه‌های آثار تاریخی ایران اشاره کرد.

گردشگري  سلامت
به‌دلیل پایین بودن هزینه‌های درمانی در ایران در مقیاس جهانی،کشور ما ظرفیتی فوقالعاده برای جذب گردشگران درمانی از کشورهای اسلامی و منطقه در اختیار دارد؛ تا این حد که با توجه به شرایط مطلوب به ‌وجود آمده پس از رفع تحریم‌ها، زمینه برای تبدیل شدن به کشوری پیشرو در گردشگری پزشکی در سطح منطقه، برای ایران فراهم شده است. ایران یکی از پنج کشور پیشرفته جهان در زمینه بیوتکنولوژی است و 9 مورد از 15 مورد مولکول‌های بیوتکنولوژیکِ پرکاربرد در اینجا تولید می‌شود. در بسیاری از نقاط کشور ما نیز (از جمله سرعین در اردبیل، محلات، گنو در بندرعباس و فردوس در خراسان) چشمه‌های آب معدنی وجود دارد که پذیرای بیماران بسیاری است. همچنین درمان‌های ناباروری، درمان از طریق سلول‌های بنیادی، دیالیز، اعمال جراحی قلب، جراحی‌های زیبایی و جراحی چشم هم در ایران انجام می‌شود. خدمات درمانی در ایران مطمئن‌تر، علمی‌تر و ارزان‌تر است. در حال حاضر یک‌چهارم بیمارستان‌های کشور در حوزه گردشگری سلامت فعالند و در رشته‌های تخصصی چشم، قلب، زیبایی، نازایی و اعصاب، رنکینگ یک تا پنج را داریم. ضمن اینکه انجام عمل‌های زیبایی (به‌خصوص جراحی بینی)،توریست‌های خاص خودش رادارد و یکی از زمینه‌های پردرآمد گردشگری پزشکی درایران محسوب می‌شود.

گردشگري فرهنگی
فرهنگ ایرانی در تولید لذت، هنر و شادی به‌شدت غنی و مملو از ظرافت‌هایی کم‌نظیر است. ظرافتهایی که به نیت افزایش شادی و هیجان و در نتیجه لذت بیشتر از زندگی در آن تعبیه شدهاند. از شعر و ادبیات فارسی و شهرت و نفوذ جهانی‌اش(آثار مولوی، فردوسی، حافظ و سعدی) تا جایگاه طنز و موسیقی در فرهنگ ایرانیان،می‌توان نمونه‌هایی از این ظرافت‌ها را دید.هنرهای تجسمی و لذت‌های بصری نیز جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ ایرانی دارند. به‌غیر از فرش ایرانی (که در دنیا به زیبایی معروف است)،میناکاری، خاتم‌کاری، مُنَبت‌کاری، مُعَرق‌کاری و ده‌ها هنر دیگر، علاقه قابل‌ملاحظه ایرانیان به زیبایی و ظرافت را نشان می‌دهند. غذاهای متنوع ایرانی نیز از دیگر سمبل‌های ظرافت فرهنگ ایرانی است. با وجود شباهت خورش‌های ایرانی به بعضی غذاهای هندی یا شبیه بودن کباب‌های ایرانی به کباب‌های یونانی و عربی، غذای ایرانی همچنان عناصر منحصربه‌فرد بسیاری را در خود دارد.

عناصر فرهنگ ایرانی، فراتر از مرزهای جمهوری اسلامی است و ردپای گاه پررنگ آن را می‌توان در کشورهای مستقل همسایه نیز سراغ گرفت؛ افغانستان، پاکستان، تاجیکستان، ازبکستان، ترکمنستان، جمهوری آذربایجان،ارمنستان، گرجستان وکردهایعراق و ترکیه، همگی کم‌وبیش گوشه‌ای از فرهنگ ایران را به ارث برده‌اند. از زبان فارسی و اعیاد ملی همچون نوروز و تقویم شمسی بگیر تا مذهب تشیع و موسیقی و معماری ایرانی.

گردشگري طبیعی
تاریخ و تمدن، جزء لاینفک هویت هر کشور است. کشورهایی که از این موهبت برخوردارند و به خوبی از پتانسیل گردشگری آن بهره می‌گیرند، پیشرفت قابل توجهی در صنعت گردشگری‌شان ایجاد کرده‌اند. ایران نیز از جمله کشورهایی است که با تاریخ و تمدن چندهزار ساله‌اش، نظر هر گردشگری را به خود جلب می‌کند. تاکنون 21 اثر تاریخی و باستانی‌کشور ما در فهرست یونسکو به ثبت رسیده است. از منظر پیشینه تمدنی، منطقه باستانی جیرفت (در استان کرمان) با تاریخ هفت‌هزار ساله‌اش، مرکز نخستین تمدن باشکوه جهان محسوب می‌شود.اما به‌غیر از این منطقه -که بیشتر برای محققان و کارشناسان جالب‌توجه به نظر می‌رسد، ایران باستان را در سراسر دنیا با تخت جمشید (یا پرسپولیس) می‌شناسند. معروف‌ترین اثر باستانی ایرانی ثبت شده در لیست یونسکو، که در دوران زمامداری داریوش بزرگ، خشایارشا و اردشیر اول ساخته شد.از ایران پس از اسلام نیزآثار و ابنیه عهد صفوی، معروفیت بیشتری در جهان دارند که شاخص‌ترین‌شان، میدان نقش جهان در اصفهان است. میدانی که در قرن هفدهم میلادی به‌عنوان یکی از بزرگترین میدان‌های جهان شناخته می‌شد و چهار اثر تاریخی بی‌نظیر را به هم پیوند داده است: مسجد شیخ لطف‌الله، مسجد امام، سردر و بازار قیصریه و کاخ عالی قاپو.

نگار فهيم/گردشگري مذهبی