تاخیر در احیای برجام یعنی دوری ایران از بازارهای نفت و گاز

به گزارش صدای بانک علی ماجدی درباره نقش امریکا در موضوع جنگ روسیه و اوکراین و اوضاع کمبود انرژی در اروپا، اظهار داشت: جنگ اوکراین پیامدهایی داشته و خواهد داشت، یکی از بحث‌های اساسی برای هر کشور امنیت سرزمینی است و به معنای عام کلمه بیشتر محافظت از سرزمین بابت نگرانی از حمله دشمن که معمولا با سلاح جنگی تامین می‌شود. و مهمترین عاملی که امنیت را تامین می‌کند، سلاح‌های متعارف و در برخی کشورها سلاح‌های اتمی است، اما برای بسیاری کشورها علاوه بر امنیت عام امنیت دیگری هم مطرح می‌شود یکی از آنها امنیت انرژی است، بخصوص در کشورهایی که فاقد آن هستند بسیار اهمیت دارد. برای برخی کشورها هم که از نظر غذایی مشکل دارند امنیت غذایی مطرح است، بنابراین دامنه مسئله امنیت را باید گسترده‌تر کرد و بویژه کشورهایی که در حوزه‌هایی کمبود دارند، بسیار مورد توجه است.
وی افزود: اروپا اکنون حتی دهه‌های گذشته به این فکر بود که منابع انرژی خود را متنوع کند به همین جهت در برخی کشورها سهم انرژی‌های تجدیدپذیر نسبت به فسیلی بالاتر است اما تا زمانی که این انرژی‌ها به طور کامل جایگزین انرژی‌های فسیلی شود زمان می‌برد، اکنون سهم زغال‌سنگ بتدریج کم شده اما در مورد نفت و گاز هنوز جهان تغییر چندانی نکرده و شاید تا ۳، ۴ دهه آینده نتواند به طور کامل این معضل را حل کند.
مدیر اسبق امور بین الملل وزارت نفت تصریح کرد: در دهه ۸۰ بحث بود اینکه ما بتوانیم صادرات گاز را به اروپا آغاز کنیم آن زمان یک گروه اقتصادی، یک گروه هسته‌ای و یک گروه سیاسی کار مذاکره را دنبال می‌کردند و بنده به عنوان معاون اقتصادی وزارت خارجه مسئول گروه‌های اقتصادی بودم و ما مذاکرات را با حضور مدیر عامل شرکت صادرات گاز وقت آغاز کردیم، اما علیرغم اینکه اروپا همواره به دنبال متنوع‌سازی منابع انرژی بود و بهره‌برداری از گاز ایران را در برنامه داشتند، این پروژه بهم خورد.
وی گفت: در هر حال آن زمان علیرغم اینکه سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در کشوری مثل آلمان هم زیاد شده بود اما نورداستریم‌ ۱ برای تامین انرژی گاز کافی نبود بنابراین طرح نورداستریم ۲ مطرح شد، در همان زمان برخی کشورهای اروپای شرقی مثل مجارستان با نورداستریم۲ با اینکه از امنیت بیشتری به خاطر عبور از دریا برخوردار بود، مخالفت می‌کردند و سعی کردند پروژه را نادیده بگیرند، دیدگاه‌شان این بود که وابسته به دیگر کشورها نباشند، آن زمان امریکا از جمله کشورهایی بود که مخالف نورد استریم ۲ بود، اما معذالک آلمان بدنبال اجرای این خط بود.
ماجدی تصریح کرد: اکنون در حالی که بخش عمده خط ساخته شده و شاید اگر جنگ پیش نمی‌آمد بر خلاف آنچه که آمریکا دنبال می‌کرد تا حدود ۲ سال آینده وارد مدار می‌شد، امریکا به این دلیل مخالف طرح بود که بعد از اینکه نفت و گاز شیل به بازار آمد با توجه به مناسب بودن قیمت‌ها می‌توانست بخشی از بازار اروپا را به صورت ال‌ان‌جی تامین کند.
وی اظهار داشت: اکنون ذخایر قطر که خود از تامین‌کنندگان انرژی است تماما به بهره‌برداری رسیده و افزایش تولید در این کشور به انتها رسیده، بنابراین شاید تنها کشوری که می‌تواند جانشین روسیه در اروپا باشد ایران است، حتی بحث بر سر این بود که انرژی گاز را از ترکمنستان و از طریق زیر دریای خزر به آذربایجان منتقل کنند و با بخشی از گاز این کشور که از شاه‌دنیز و نوباکو تامین می‌شد، روانه اروپا شود، به هر حال امنیت انرژی همیشه برای اروپا مطرح بوده اما جایگزین مناسبی پیدا نمی‌شد.
مدیر اسبق امور بین الملل وزارت نفت بیان داشت: در هر حال اروپا همواره بدنبال تامین دائم انرژی بودند و عملا اکثر کشورهای اروپایی علیرغم مخالفت به نورداستریم۲ تن در دادند و می‌دانستند سهم حدود ۳۰ تا ۴۰ درصدی روسیه در بازار گاز اروپا مجدد افزایش پیدا می‌کند، اما جنگ اوکراین تمام این پیش‌فرض‌هایی که وجود داشت و به سمت اجرایی شدن می‌رفت را نه تنها بهم زد بلکه تردید اروپا را بیشتر کرد تا جدی‌تر به دنبال متنوع کردن انرژی برود.
وی گفت: اکنون امریکا از این فرصت استفاده می‌کند تا میزانی از این نیاز انرژی اروپا را از طریق خطوط ال‌ان‌جی تامین کند که البته با توجه به اقتصادی شدن قیمت‌ها شدنی است. اما در عین حال اجرای طرح‌های ال‌ان‌جی زمانبر است، قطعا اروپا در میان‌مدت روی تامین انرژی خود تجدیدنظر خواهند کرد و بخشی از انرژی را از امریکا تامین خواهند کرد. اما باید گفت از این طریق نمی‌تواند روسیه را زمین بزند چون در واقع روسیه به سهولت نفت خود را در بازارهای چین و هند جایگزین کرده و برای گاز هم برنامه خواهد داشت.
ماجدی تاکید کرد: ورود گاز ایران به اروپا در کوتاه‌مدت امکان ندارد مگر اینکه با برجام راه باز شود، اگر نفت ایران وارد بازار شود یک حسن برای اروپا دارد باتوجه به تخفیف‌هایی که روسیه به چین و هند می‌دهد می‌توانیم باتوجه به قیمت‌ها از پرتفوی صادرات نفت را متوجه کشورهای اروپایی کنیم که از هر دو طرف تحریم شده یعنی هم روسیه فشار می‌آورد که به اروپا نفت و گاز ندهد و هم اینکه اروپا روسیه را تحریم کرده که در واقع یک نوع خودتحریمی هم است، از دیگر سو غیرقابل انکار است که اگر ایران وارد این بازار شود در فروش نفت می‌تواند صاحب درآمدهای خوبی شود.
وی ادامه داد: در زمینه ورود گاز ایران به اروپا پروسه طولانی است. ما سرمایه‌گذاری‌هایی که باید انجام می‌شد به خاطر تحریم‌ها و به غیر از فرصت یکی دو ساله از دست دادیم. ما به سرمایه‌گذاری کلانی در زمینه نفت و گاز نیاز داریم، اکنون در مورد رقم‌های حداقل ۲۰۰ میلیارد دلار بحث می‌شود، بنابراین بدون سرمایه‌گذاری خارجی صادرتی شدن گاز ایران میسر نیست اگر هم زمینه فراهم شود ۵ تا ۱۰ سال طول می‌کشد.
مدیر اسبق امور بین‌الملل وزارت نفت گفت: اکنون منابع جدیدی در دسترس است، میدان گازی پارس‌جنوبی نیاز به بازسازی بیشتری دارد به طوری که قطر هم با همکاری توتال کار افزایش بازیافت را آغاز کرده و با این اقدام احتمالا سهم ما هم راهی قطر می‌شود، ما هم باید هرچه سریع‌تر این پروژه‌ها را آغاز کنیم چرا که نه تنها به امنیت تامین انرژی خودمان بلکه به کشورهای همسایه کمک خواهد کرد.
وی افزود: هر قدر برجام دیرتر به سرانجام برسد ما این فرصت را بیشتر از دست می‌دهیم، ما باید به انرژی نگاه استراتژیک داشته باشیم، انرژی قدرت بازدارندگی دارد هر قدر دنیا به ما وابسته باشد ما ابزارهای بیشتری در مقابله خواهیم داشت.

منبع: اگزیم نیوز