اوراق سلف قراردادی است که بر اساس آن، فروشنده در ازای دریافت وجه نقد از خریدار، متعهد می‌شود تا کالای پایه را در زمان معینی به خریدار تحویل دهد. این نوع معاملات، برعکس معاملات نسیه هستند. معمولاً قیمت کالا در قرارداد سلف، از قیمت نقدی کمتر است. مابه‌التفاوت قیمت سلف و قیمت نقدی، معادل سودی است که از قراردادهای سلف، نصیب خریدار می‌شود. قراردادهای سلف معمولا جهت تأمین‌مالی فروشنده منعقد می‌شوند.
اوراق سلف موازی استاندارد چیست؟
اوراق سلف موازی استاندارد، اوراقی است که به واسطه آن، خریدار می‌تواند قبل از سررسید قرارداد، کالای خریداری شده مطابق قرارداد سلف را به شخص دیگری بفروشد. در واقع، این اوراق به نوعی شکل تکامل‌یافته اوراق سلف هستند که به منظور رفع یکی از معایب مهم قراردادهای سلف، یعنی نداشتن بازار ثانویه، به‌وجود آمده‌است. عموماً دوره سررسید این اوراق، یک تا دو سال است. به عبارتی، این اوراق ابزار تأمین مالی کوتاه‌مدت هستند.
سود اوراق سلف چه زمانی پرداخت می‌شود؟
همان‌طور که گفته‌شد، دوره سررسید اوراق سلف یک تا دو سال است. در این دوره، سودی به صاحبان اوراق پرداخت نخواهدشد؛ بلکه اصل پول به همراه سود، در پایان دوره به صورت یکجا پرداخت می‌شود.
مزایای اوراق سلف موازی
۱. شفافیت قیمت در این اوراق بالاتر است؛ زیرا قیمت‌ها به صورت لحظه‌ای و بر اساس قیمت معاملات تعیین می‌شود.
۲. این اوراق دارای حداقل سود تضمینی بوده و بنابراین، قراردادهای سلف موازی از ریسک کمتری برخوردار هستند.
۳. خریدار این اوراق تا قبل از زمان سررسید می‌تواند تغییر وضعیت داده و اوراق خود را به صورت نقدی بفروشد. به همین جهت، از واژه موازی در این نوع اوراق استفاده شده‌است.
۴. بالا بودن قابلیت نقدینگی در این اوراق، رغبت بیشتری در سرمایه‌گذاران ایجاد می‌کند.
۵. این معاملات از معافیت معاملاتی برخوردار هستند.
۶. اوراق سلف موازی دارای دوره سررسید کوتاه‌مدت هستند.
۷. به دلیل وجود بازارگردان، نقدشوندگی اوراق سلف موازی، تضمین می‌شود.
معایب قراردادهای سلف
۱. نداشتن بازار ثانویه
۲.عدم امکان واکنش نسبت به تغییرات قیمت
۳. مشکل نقدینگی
۴. توجه کم فعالان بازار به قراردادهای سلف
دارایی پایه در اوراق سلف موازی چیست؟
در قراردادهای سلف موازی استاندارد، دارایی پایه ابتدا باید در بازار اولیه (در قالب قرارداد سلف) عرضه شده و توسط خریدار، معامله شود. زمانی که تاریخ سررسید قرارداد فرا برسد، تسویه قرارداد با فروشنده صورت می‌گیرد. سپس، خریدار می‌تواند دارایی خریداری‌شده خود را در قالب قرارداد سلف موازی، در بازار ثانویه به‌فروش برساند.
شرایط دارایی پایه در قرارداد سلف موازی چیست؟
برای انتخاب دارایی پایه در این نوع قراردادها، شرایط زیر باید رعایت شود :
-امکان تحویل فیزیکی دارایی پایه وجود داشته‌باشد.
-دارایی پایه قابلیت استاندارد شدن داشته‌باشد.
-مرجع قیمتی مطمئن برای تعیین قیمت دارایی پایه وجود داشته‌باشد.
-محدودیت قیمتی برای قیمت‌گذاری دارایی پایه وجود نداشته‌باشد.
-بازار نقدی قوی برای دارایی پایه وجود داشته باشد تا نرخ‌گذاری به‌درستی انجام شود.
حداقل سود تضمینی در قرارداد سلف موازی چقدر است؟
از جمله ویژگی‌های قراردادهای سلف موازی استاندارد این است که یک سود حداقل را بدون در نظر گرفتن قیمت دارایی پایه، برای خریدار تضمین می‌کنند. درصورتی که قیمت دارایی پایه افزایش یابد، سودی مازاد بر سود تضمین‌شده به سرمایه‌گذار تعلق خواهدگرفت.
حداکثر سود در قرارداد سلف موازی چقدر است؟
از دیگر ویژگی‌های قراردادهای سلف موازی استاندارد این است که یک سود حداکثر را برای سرمایه‌گذاران و در بازه زمانی مشخصی، تعیین می‌کنند تا با وجود حق اختیار‌خرید در قرارداد، عرضه‌کننده را نسبت به افزایش شدید قیمت کالا پایه، بیمه کنند. علاوه بر این، تعیین حداکثر سود می‌تواند عرضه‌کننده را از افزایش شدید قیمت کالا در تاریخ سررسید، بهره‌مند سازد.
کارمزد پذیرش و معاملات اوراق سلف موازی
-کارمزد بررسی پذیرش سازمان، معادل ۰/۰۰۰۱ ارزش اوراقی است که ارزش آنها بین ۲۰ تا ۱۰۰ میلیون ریال است.
-کارمزد پذیرش بورس کالا معادل ۰/۰۰۰۲ ارزش اوراقی است که ارزش آنها بین ۲۰ تا ۲۰۰ میلیون ریال است.
تفاوت اوراق سلف و اوراق سلف موازی
همان‌طور که در تعاریف اوراق سلف و اوراق سلف موازی اشاره کردیم، دارندگان اوراق سلف تا تاریخ سررسید نمی‌توانند دارایی پایه خود را بفروشند و این کار تنها در تاریخ سررسید امکان‌پذیر است. در حالی که اوراق سلف موازی بر مبنای قرارداد سلف عرضه می‌شود و خریدار این اوراق می‌تواند در هر زمانی قبل از سررسید، معادل دارایی پایه خریداری‌شده را بفروشد یا در زمان سررسید تسویه نقدی کند.
چه محصولاتی و با چه نمادهایی در بازار معاملات سلف معامله می‌شوند؟
محصولاتی که در این بازار معامله می‌شوند، عبارتند از : مرغ منجمد، گندم، ورق گرم فولاد، میلگرد، پلی‌اتیلن، سنگ‌آهن، سیمان، اوره، خودرو و قطعات، تیرآهن، پی‌وی‌سی، نفت خام، فرآورده‌های نفتی، برق و آب و گاز و غیره.
منبع: ره آورد
کارمزد پرداختی در معاملات اوراق سلف موازی استاندارد نیز به شرح جدول زیر است :
| شرح | کارمزد پرداختی در معاملات اوراق سلف موازی استاندارد | ||||
| نسبت ارزش معامله | میلیون ریال | ||||
| خرید | فروش | جمع | حداکثر کارمزد خرید |
حداکثر کارمزد فروش |
|
| کارمزد بورس کالا | 0/0001 | 0/0001 | 0/0002 | 20 | 20 |
| کارمزد کارگزاران | 0/0006 | 0/0006 | 0/0012 | 50 | 50 |
| کارمزد شرکت سپرده‌گذاری مرکزی | 0/00015 | 0/00015 | 0/0003 | 6 | 6 |
| کارمزد مدیریت فناوری بورس | 0/0001 | 0/0001 | 0/0002 | 4 | 4 |
| جمع کل | 0/000725 | 0/000725 | 0/00145 | ||
